Instellingen kunnen aan de belastingdienst vragen om aangewezen te worden als ANBI. Hiervoor in aanmerking komen kerkelijke, levensbeschouwelijke, charitatieve, culturele en wetenschappelijke instellingen en instellingen die op een andere manier bijdragen aan het algemeen nut. Sinds 2012 bestaat ook de aanwijzing als culturele ANBI. Dit zijn ANBI's die actief zijn in de beeldende kunst, bouwkunst, erfgoed (musea, archieven, archeologie, monumentenzorg), dans, film, letteren, muziek, popmuziek en (muziek)theater. Ook bepaalde verenigingen die het particulier belang overstijgen en instellingen die de cultuursector versterken, komen in aanmerking voor de status van culturele ANBI. Kerkgenootschappen vallen er niet onder.

 

 

Kerkgenootschappen die zijn aangesloten bij het Interkerkelijk Contact in Overheidszaken (CIO) zijn door een groepsbeschikking aangewezen als ANBI. Dit betekent dat niet alleen het kerkgenootschap zelf maar ook de zelfstandige onderdelen een ANBI zijn. Het CIO heeft hiertoe een convenant gesloten met de belastingdienst, waarmee deze gebruik heeft gemaakt van haar bevoegdheid om ambtshalve een zogenaamde groepsbeschikking af te geven en daarmee de afzonderlijke leden van het CIO aan te wijzen als ANBI.
In het convenant is bepaald dat de overkoepelende organen van kerken zelf aangeven welke onderdelen tot hun kerkgenootschap behoren en dat zij zelf zullen letten op de juiste toepassing van de ANBI-regeling.  Elk kerkgenootschap kent interne vormen van verantwoording en toezicht, zodat zij en hun zelfstandige onderdelen medeverantwoordelijk zijn voor de juiste toepassing van de ANBI-regeling.