De drie Cappadocische kerkvaders als een duidelijk gedefinieerde groep is een moderne constructie. Er zijn geen literaire of iconografische aanwijzingen dat zij in de late oudheid ook als een groep werden beschouwd. Gregorius van Nyssa heeft lange tijd in de schaduw van de andere twee Cappadociërs gestaan. Pas sinds de Verlichting neemt de belangstelling en waardering voor zijn werk toe. Het werk van Basilius van Caesarea en Gregorius van Nazianze heeft onafgebroken op brede belangstelling kunnen rekenen. De drie Cappadocische kerkvaders laten zich als volgt kort karakteriseren: Basilius van Caesarea als kerkpoliticus en grondlegger van het cenobitisch monnikendom in Klein-Azië, Gregorius van Nazianze als retor en ‘theoloog’ (een eretitel vanwege zijn verdienste bij het tot stand brengen van het trinitarisch dogma), en Gregorius van Nyssa als filosofisch denker en mysticus.
Dat deze drie bisschoppen als een groep worden beschouwd, heeft te ermee maken dat zij een vergelijkbaar standpunt innamen in de triniteitstheologische strijd van de vierde eeuw. In hun dogmatische werk verdedigen de drie Cappadociërs een godsconcept waarbij God één wezen is in drie personen. Bij nadere beschouwing blijkt dat er sprake is van een gedeelde afhankelijkheid van Basilius van Caesarea. Gregorius van Nazianze bouwt voort op het werk van Basilius van Caesarea waarbij hij veel meer eigen accenten legt dan Gregorius van Nyssa die op dit punt veeleer de theologische nalatenschap van zijn oudere broer verdedigt. Van een wederzijdse beïnvloeding tussen Gregorius van Nazianze en Gregorius van Nyssa is nauwelijks sprake.
Daarnaast heeft Basilius van Caesarea zowel zijn broer als zijn vriend tegen hun zin gewijd tot bisschop van respectievelijk Nyssa en Samisa. Dit deed hij om zijn machtspositie als metropoliet van Cappadocië te verstevigen tegenover de ariaans gezinde keizer Valens. Gregorius van Nazianze zal de bisschopszetel in Samisa niet innemen, maar later bisschop van Constantinopel worden en in die hoedanigheid gedurende enige tijd voorzitter van het oecumenische concilie in die stad zijn (381).
