Samuel de Lange, 'De opwaartse kracht van de heksenwaan', in: Trouw, 7 februari 2001.

Margetekst
Vannacht: volle maan, heksen komen tezamen voor hun sabbat, spreken vloeken uit, verslinden kinderen. De laatste jaren bescheen Samuel de Lange op deze pagina een keur van heiligen met tegenlicht. Zijn heiligen zijn op. Hij richt zijn blik naar de andere kant: naar booswichten, ketters, grote zondaren en om te beginnen de heksen.

Eerste twee alinea's
Na zonneschijn komt regen, het spreekwoord zegt het al. Na de heiligen de ketters en booswichten. In het goede gezelschap van F. Dostojevski die, onpasselijk van de zoete Aljosja die hij in 'De gebroeders Karamazov' (1880) in leven had geroepen, besloot tot een vervolg dat 'Het leven van een grote zondaar' zou heten. Het bleef bij een voornemen, want de dood van de schrijver een jaar later verijdelde het plan. Nu maar zien of op mijn omkering van zaken wel zegen rust.

Dat in de geschiedenis de booswichten toch vaak bij monde van de braven spreken is wel heel waar in het eerste geval van mijn keuze: de heksen. Ofschoon malle groepjes zogenaamde 'wicca's' vandaag de dag zonnewenderituelen uitvoeren en toverdrankjes brouwen, is er geen sprake van een oude heksentraditie waar de bijgelovige juffrouwen uit kunnen putten. Wat wij weten van heksen, weten wij via hun vervolgers en de enkele verdediger die het voor hen heeft opgenomen. Daarmee is die wetenschap meteen twijfelachtig geworden. Zo'n schimmige ouverture is heel geschikt voor de reeks dubbelzinnige figuren die zullen volgen. Net als bij de heiligen ligt mijn interesse voor de booswichten trouwens meer in de wrijvingen tussen mensen en opvattingen, dan in hun goede of kwade bedoelingen. Zondaars en heiligen kunnen slecht zonder elkaar.


Bron: Tilburg School of Catholic Theology
Externe link: Bekijk hier de tekst online.