Nico Riemersma, 'Antwoord uit de hemel: Het programmatisch begin van Jezus' optreden (Lucas 3:21-22)', in: Interpretatie 18,5 (2010), p. 4-6
Samenvatting
Waar in de Nieuwe Bijbelvertaling Jezus' doop wordt gezien als het slot van het optreden van Johannes, voert de auteur een pleidooi om Lucas 3:21-22 te beschouwen als het begin van Jezus' optreden. Twee argumenten: 1. De zinswending 'En het geschiedde' - in de NBV onvertaald gelaten - wordt door Lucas vaak gebruikt als aanduiding van een nieuwe inzet. 2. Dat we in 3:21-22 met een nieuw begin van doen hebben, moge ook blijken uit het participium archomenos ('toen hij begon') in 3:23. Daarmee verwijst Lucas naar 3:21-22, dat hier door hem getypeerd wordt als 'toen hij begon'. Dan gaat het niet om het begin van zijn verkondiging, maar om het begin van zijn optreden, waarmee Jezus' doop en gebed wordt bedoeld. 'Jezus' voorlezing in de synagoge van Nazaret' (4:15-30) wordt door velen als het programmatische begin van Jezus' optreden beschouwd. Met meer recht verdient 3:21-4:1a die aanduiding, al is het alleen al vanwege het voorkomen van archomenos ('toen hij begon') in 3:23. Het verhaal van Jezus in de synagoge in Nazaret (4:15-30) moet gezien worden als de uitwerking van dat programmatische begin.
Essentieel voor het verstaan van 3:21-22 is de structuur: A (doop), B (gebed), C. opening van de hemel, B' (neerdalen van de geest), A' (stem: 'Jij bent mijn zoon'). Opening van de hemel vormt niet alleen reactie op het gebed, maar ook op de doop. zoals de hemelopening daarna ook twee gevolgen heeft: het neerdalen van de Geest en het geschieden van de stem.
Het openbare optreden van Jezus kent een dubbele oriëntatie: met het gedoopt worden: op het volk en met het gebed: op God. Dat alles gebeurt stilzwijgend, zonder dat Jezus iets zegt. Wat zijn engagement (solidariteit met 'al het volk') en spiritualiteit (gebed) voor gevolgen hebben, wordt direct daarna zichtbaar: het maakt de hemel open. Vandaaruit klinkt een stem en daalt de Heilige Geest neer.
Deze nederdaling van de Geest dient de lezer te begrijpen als 'antwoord' op het gebed van Jezus. In het Lucasevangelie zal Jezus vaker op die momenten bidden dat het onhelder is hoe het verder moet (5:16; 6:12; 9:18). Uit het (eerste) antwoord uit de hemel: de nederdaling van de Geest zal de lezer concluderen dat Jezus om bekwaammaking voor zijn taak en daarmee om voortzetting van het werk van Johannes heeft gevraagd. De Geest zorgt er immers voor dat iemand het werk kan doen waartoe hij van Godswege wordt geroepen. Een nadere uitleg van de bedoeling van deze empowerment zal Jezus zelf geven, wanneer hij in de synagoge in zijn vaderstad (!) Nazaret is.
Bron: Interpretatie
Externe link:
Integraal te lezen