In 1979 en 1980 publiceerde Schillebeeckx twee studies over het priesterschap. In de bundel Basis en Ambt (Nelissen, Bloemendaal 1979, p. 43-90) en het boek Kerkelijk Ambt (Nelisssen, Bloemedaal, 1980) beschrijft hij de mogelijkheid dat geloofsgemeenschappen die verstoken zijn van een (eigen) priester ook leken mogen laten voorgaan in de liturgie. Dat was tegen het zere been van de Congregatie van de geloofsleer, toenertijd voorgezeten door theoloog kardinaal Jozef Ratzinger (de latere paus Benedictus XVI).
Van alle twistpunten tussen Schillebeeckx en het leergezag (de goddelijkheid van Christus, de historiciteit van de verrijzenis, enzovoorts) is die over het priesterschap het meest diep. Rome is blijkens de geschiedenis bijzonder gevoelig voor theologen die op enigerlei wijze vraagtekens zetten bij de heersende ideeën rond priesterschap, wijding, apostolische successie, enzovoorts. Dit wordt (mede) veroorzaakt door een diep gevoelde angst dat als deze thema's ter discussie worden gesteld, het snel afgelopen zal zijn met de status aparte van de clerici.
In 2007 publiceerden de Nederlandse Dominicanen een brochure getiteld 'Kerk en Ambt' waarin de ideeën van Schillebeeckx aangaande het priesterschap verder werden uitgewerkt. De brochure kreeg, vooral ook vanwege onhandige communicatie, veel kritiek over zich heen, en moest zelfs worden 'teruggetrokken'.
