Lucepedia

Digitale theologische encyclopedie

Nieuwsoverzicht » Mirakel van Amsterdam en Stille Omgang

Mirakel van Amsterdam en Stille Omgang

zaterdag 15 maart 2014 15 maart is de gedenkdag van het Mirakel van Amsterdam (of Mirakel van het Heilig Sacrament). Hieraan is de processie door het centrum van Amsterdam 'de Stille Omgang' gewijd, die dit jaar in de nacht van 22 op 23 maart zal plaatsvinden. Op 15 maart 1345, zo vertelt de overlevering, lag een man in een huis aan de Kalverstraat ziek op bed en hij vreesde te sterven. Hij liet een priester roepen om hem te bedienen en van het Heilig Sacrament, de hostie, te voorzien. Daarop had het Mirakel plaats... Lees meer over het Heilig Sacrament in het Lucepedia-dossier over het Sacrament van de Eucharistie.
Bron: Heiligen.net (op basis van de teksten van Peter Jan Margry en Charles Caspers over het Mirakel van Amsterdam) De oudste tekst die ons is overgeleverd rondom het Mirakel van Amsterdam (of Mirakel van het Heilig Sacrament) stamt uit 1378 en is te vinden in een oorkonde van de Hollandse graaf Albrecht: ‘In Amsterdam, gelegen binnen het bisdom Utrecht, was een man zwaar ziek en vreesde te sterven. Om hem de laatste sacramenten toe te dienen, werd een priester geroepen. Deze gaf hem na de biecht het heilig sacrament van de eucharistie. Echter, na het eten van de geconsecreerde hostie kon de zieke een braakneiging niet onderdrukken. Hij ging naar de brandende haard van zijn kamer en braakte daarin het sacrament uit. Daarop bleek dat de zieke niet alleen de hostie onbeschadigd had uitgebraakt, maar dat bovendien het brood niet door het hoog opvlammende vuur werd aangetast.’
Deze versie van het verhaal doet waarschijnlijk het meest recht aan de feiten. Later zullen allerlei toevoegingen het relaas steeds mooier maken.
Reeds het volgende jaar stroomden pelgrims toe naar de 'Heilige Haardstede'. Er verrees een kapel, die middelpunt werd van een bloeiende devotie. Dat alles verdween met de Reformatie die in Amsterdam formeel in 1578 een feit was. Katholieke eredienst in het openbaar was verboden, dus ook elke vorm van processie. De devotie verhuisde naar de kapel op het Begijnhof, een katholieke enclave in het calvinistische Amsterdam. 
Intussen hadden in de jaren tachtig van de 19e eeuw enkele katholieke vrienden uitgezocht welke route destijds de priester met het heilig sacrament had gelopen tussen de Oude Kerk en de Heilige Stede (in de Kalverstraat). Zij besloten die route na te lopen en verkozen dat te doen in de vroege ochtend. Katholiek vertoon was immers nog altijd verboden in het openbare leven, maar mensen die in stilte een bepaalde route liepen door de stad kon men niets verbieden. Dit gebruik kreeg de naam van Stille Omgang en groeide in de loop van de 20e eeuw uit tot een ware massagebeurtenis. In 1920 telde men twintigduizend deelnemers. Het hoogtepunt lag waarschijnlijk in 1957, toen plaatselijke kranten meldden dat er zo’n negentigduizend mannen hadden meegedaan aan de Stille Omgang. Na een flinke daling in de zestiger en zeventiger jaren van de 20e eeuw ligt het getal thans weer rond de tienduizend (in 2012: ca. 8.000).
De Stille Omgang wordt dit jaar gelopen in de nacht van zaterdag 22 maart 2014.  Zie http://www.stille-omgang.nl/