De Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland (SKKN) is een interkerkelijke stichting die in 1977 is opgericht. Onder leiding van de SKKN is het roerende kunst- en cultuurbezit in Nederlandse kerken en kloosters geïnventariseerd. Te denken van aan de meest uiteenlopende objecten, zoals schilderijen, beelden, grafstenen, bijbels, glas-in-lood, kansels, kelken, linnen, meubilair et cetera. In navolging van het beleid van de rijksoverheid wordt daarbij ook steeds meer gekeken naar de hele omgeving waarin voorwerpen zich bevinden: de kerk, het klooster, kerkhoven en begraafplaatsen, processieparken, Lourdesgrotten, kerkelijk groen en kleine landschapselementen. Kerkelijke monumenten en hun inventaris zijn een kwetsbare groep aan het worden en dreigen in snel tempo te verdwijnen of zijn onderhevig aan ingrijpende moderniseringen.

 

De SKKN beëindigt haar activiteiten per 1 juli 2012. Na 35 jaar is zij hiertoe om bedrijfseconomische redenen gedwongen. Archief, bibliotheek en databank van de op te heffen stichting zullen daarom tijdelijk niet toegankelijk zijn, terwijl er gezocht wordt naar een instelling die het beheer op een goede wijze kan overnemen. In haar recente advies kiest de Raad voor Cultuur voor verantwoord behoud en beheer van het religieus erfgoed en adviseert positief over de plannen van Museum Catharijneconvent op dit terrein, zodat hopelijk de werkzaamheden van de SKKN in een andere vorm gecontinueerd kunnen worden. Voor nadere informatie kan de website van de SKKN geraadpleegd worden.

 

 

Registratie en collectieplan

De op locatie verzamelde inventarisatiegegevens werden op het bureau van de SKKN uitgewerkt tot registratierapporten.  Dit kon, naar wens van de opdrachtgever, een basisregistratierapport (een rapport met beknopte basisgegevens) zijn of een zogenaamd registratierapport met onderzoek (een rapport met uitvoerige, wetenschappelijk verantwoorde beschrijvingen). De rapporten geven aan welke objecten tot de kerncollectie behoren. De kerncollectie bestaat uit de voor de kerk, het klooster of de instelling meest belangrijke objecten die, uit oogpunt van behoud en beheer, de hoogste prioriteit verdienen. Desgewenst stelde de SKKN ten behoeve van de lokale beheerders een collectieplan samen, waarin het kunstbezit van een kerk of klooster kunsthistorisch wordt gewaardeerd en waarin alle aspecten van collectiebeheer en collectiebeleid werden vastgelegd.

 

Gegevensbeheer

De SKKN beheerde een omvangrijk archief, waarin zich de registratierapporten bevinden van circa 4.500 kerken en kloosters, met in totaal meer dan 175.000 beschreven objecten en 160.000 foto's. Dit archief was toegankelijk voor bezoekers. De SKKN heeft haar archief grotelijks gedigitaliseerd. Deze database bevat inmiddels ruim 100.000 objecten.

 

Documentatie

De SKKN bezit een grote bibliotheek die is gespecialiseerd op het gebied van Nederlandse kerkelijke kunst, topografie en geschiedenis, en het Sonneveld-bestand (een bestand van alle kerkgebouwen in Nederland met hun adressen). De SKKN bezit bovendien een collectie van ongeveer 60.000 ansichtkaarten met historische afbeeldingen van kerkgebouwen van alle gezindten door heel Nederland en de archieven van een aantal twintigste-eeuwse Nederlandse kerkelijke kunstenaars.

 

Ondersteuning collectiemanagement

Kerken en kloosters konden de SKKN om advies vragen betreffende praktische zaken, die tot het collectiemanagement worden gerekend, zoals beheer, beveiliging, conservering en restauratie van het kerkelijke culturele erfgoed. De SKKN functioneerde daarbij als expertisebureau, dat al dan niet projectmatig ondersteuning kan bieden bij vragen op deze specifieke gebieden. Daarnaast bevorderde de SKKN de deskundigheid van lokale beheerders door het geven van lezingen en cursussen en het verschaffen van informatie.

 

Diefstalregistratie

De SKKN was al jaren de enige instantie in Nederland die meldingen van diefstal van kerkelijk erfgoed centraal registreerde. Op verzoek verstrekte de SKKN objectgegevens, beschrijvingen en foto’s aan politie, verzekeraar en/of eigenaar. Via de informatie van de SKKN werden jaarlijks een aantal gestolen voorwerpen op korte termijn achterhaald. Ook reeds langer vermiste objecten zijn vaak naar de oorspronkelijke eigenaar teruggebracht.

 

Collectiemobiliteit

In het kader van collectiemanagement bemiddelde de SKKN bij de herplaatsing van kerkelijke inventarisstukken, die door sluiting van gebouwen overtollig zijn geworden. De SKKN had hiervoor een vraag- en aanbodbank. Het belang van collectiemobiliteit wordt breed onderkend. Herplaatsing van stukken in een passende liturgische omgeving voorkomt verbanning daarvan naar zolders en depots, waarna dikwijls verwaarlozing en verval volgen. Herplaatsing voorkomt bovendien oneigenlijk gebruik.