Lucepedia

Digitale theologische encyclopedie

Verantwoordelijke redacteur dossier: Petra Stassen
Dossiers ยป Kunst (kerkelijke)

Kunst (kerkelijke)

Elk kerkgebouw herbergt een groot aantal roerende zaken. Niet alleen in de kerk zelf, ook in de sacristie bevinden zich voorwerpen die van belang zijn voor de aankleding van het gebouw, en voorwerpen die in de liturgie of anderszins een rol spelen. Veel van deze objecten zijn behalve kerkelijk gebruiksvoorwerp ook object van kerkelijke kunst. Het gaat om beelden, kandelaars en meubilair, maar ook om kelken, altaarkleden, liturgische kleding en dergelijke.  
 
Roerende zaken
SKKN
Andere bestemming 
 
Roerende zaken
 
De vraag of en zo ja wanneer een voorwerp een ‘roerende zaak’ is, is niet altijd eenvoudig te beantwoorden. Is bijvoorbeeld een orgel een roerende zaak of een bestanddeel van het gebouw? Van de koorzolder zal dit laatste zonder meer gezegd kunnen worden, een orgel is echter in principe verplaatsbaar. In een kerkgebouw is een orgel een veel voorkomend bestanddeel en daardoor wellicht eerder onderdeel van het gebouw. Als het gebouw deze bestemming verliest gaat deze redenering niet meer op. Voorwerpen kunnen in het recht namelijk feitelijk onroerend zijn (ze zijn niet gemakkelijk los te maken of hebben zelfstandig geen betekenis), maar ook door bestemming (ze zijn op zich wel los te maken maar horen bij het gebouw). Bij de afstoting van kerkgebouwen is het van belang om te bepalen welke onderdelen als roerende zaken worden beschouwd, en dus door de eigenaar gehouden worden om bijvoorbeeld elders te gebruiken of anderszins een herbestemming te geven.
 
SKKN

Parochies weten niet altijd wat ze in huis hebben. Voorwerpen van kerkelijk kunstbezit in parochies zijn dan ook door de Stichting Kerkelijk Kunstbezit in Nederland (SKKN) geïnventariseerd.  Dat wil zeggen dat door of namens deze stichting alle roerende zaken in een parochie zijn bekeken en dat vervolgens de waardevolle objecten op een lijst zijn geplaatst. Een schriftelijke rapportage hiervan wordt aan de parochie en aan het bisdom gegeven. Bij de SKKN bewaart men ook een exemplaar. De SKKN heeft haar activiteiten beëindigd per 1 juli 2012, men richte zich tot het bisdom voor informatie of via de website die nog wel is te raadplegen, zie www.religieuserfgoed.nl.
 
Andere bestemming

Een besluit tot afstoten van een kerkgebouw kan pas genomen worden nadat er een recent overzicht van de aanwezige inventaris is opgesteld, inclusief een voorstel over de herbestemming daarvan. Door de SKKN geïnventariseerde zaken van kerkelijk kunstbezit, het liturgisch vaatwerk en de paramenten behoren tot de zogenaamde beschermde zaken. Herbestemming van deze zaken moet goedgekeurd worden door de bisschop. Een aantal roerende zaken kan wellicht naar een ander kerkgebouw van de parochie gebracht worden. Voor parochianen die afscheid moeten nemen van hun gebouw is dit vaak belangrijk en het is goed om hier ook pastoraal mee om te gaan. Om te voorkomen er een onbalans ontstaat in de inrichting van het kerkgebouw waar men heen trekt, is het van belang om ook deskundig advies in te winnen.