In Wie schreef de Bijbel? gaat religiehistoricus Karel van dan der Toorn op zoek naar de auteurs van het Oude Testament....

 

De Prediker wist het al. In het slothoofdstuk van zijn vermaningen, vlak na het vermaarde ‘IJdelheid der ijdelheden’, waarschuwt hij: ‘van veel boeken te maken is geen einde, en veel lezen is vermoeiing voor het vlees.’ Opmerkelijk, gezien de strekking, dat ook deze tekst, tezamen met andere geschriften van uiteenlopende ouderdom en origine, in de late oudheid werd opgenomen in het Oude Testament, het boek dat aanvankelijk het symbool werd van de Joodse religie, maar dat nadien en samen met het Nieuwe Testament, de wereld veranderde.

Predikers verzuchting is begrijpelijk vanuit de wetenschap dat de cultuur waarin de oorspronkelijke Hebreeuwse geschriften ontstonden een orale cultuur was. Het schrift bestond al wel, maar profetieën en openbaringen werden vooral mondeling doorgegeven. Sterker nog: het werkwoord ‘schrijven’ betekende in de cultuur van die tijd letterlijk ‘roepen’, ‘hardop uitspreken’. De eerste teksten dienden dan ook ter ondersteuning van de mondelinge voordracht.