Lucepedia

Digitale theologische encyclopedie

Welkom op Lucepedia

zaterdag 5 augustus 2023

In 2011 startte LUCE/CRC de website Lucepedia.nl: een theologische encyclopedie met laagdrempelige, wetenschappelijke informatie over de christelijke ... Lees verder »


Paus lanceert 'ecologische' encycliek

paus-lanceert-ecologische-encycliek woensdag 24 juni 2015

De tweede encycliek van paus Franciscus, Laudato Si, gaat over 'de zorg van ons gemeenschappelijk huis': de aarde waarop wij wonen. De titel is ontleend aan de eerste woorden van het beroemde 'zonnelied' van de naamheilige van deze paus, Franciscus van Assisi. Net als de als 'eco-heilige' beschouwde Italiaanse heilige uit de 13e eeuw, pleit Franciscus voor een zo ruimhartig mogelijke interpretatie van de 'zorg voor de aarde'. De paus keert zich tegen een technologische en instrumentaliserende visie op de natuu... Lees verder »


Bewustkatholiek.nl presenteert filmpjes over sacramenten

bewustkatholieknl-presenteert-filmpjes-over-sacramenten donderdag 9 april 2015

Katholieken kunnen zich vanaf vandaag laten inspireren door internetfilmpjes over de zeven sacramenten. Het eerste filmpje uit de reeks ‘Bewust katholiek’ staat nu op YouTube en legt in 9 minuten uit wat de doop is. Het initiatief ‘Bewust Katholiek’ is ontstaan in de Sint Jan de Doperparochie in Gouda door pastoor Van Klaveren, Emy en Frank Jansons. Het initiatief wordt financieel mede mogelijk gemaakt door een aantal fondsen. Filmpjes over de overige zes sacramenten zitten nog in de pijpleiding.

Lees verder »


Canon 700 jaar jodendom in Nederland

canon-700-jaar-jodendom-in-nederland woensdag 1 april 2015

Kan dat, heel kort uitleggen wat iedereen zou moeten weten over de geschiedenis van Joden in Nederland? Veel mensen weten wel iets over de Nederlands-Joodse geschiedenis, maar veelal zijn dat fragmenten: de Portugese Joden van Amsterdam, het Joodse socialisme en de fatale oorlogsjaren. Maar wat was nu de doorgaande lijn? Hoe is het Joden in Nederland vergaan vanaf het eerste moment dat ze zich hier blijvend wisten te vestigen? Precies dat wil  De Joodse Canon doen: kort en bondig de centrale punten van 700 jaar Joodse geschiede... Lees verder »


Vermoorde Kopten martelaren

vermoorde-kopten-martelaren maandag 23 februari 2015

De Koptisch-orthodoxe Kerk heeft zaterdag aangekondigd dat de 21 koptische christenen die in Libië, louter omwille van hun geloof, door leden van Islamitische Staat (IS) werden vermoord als martelaar worden erkend. Dat meldt kerknieuws.nl. De Koptisch-orthodoxe patriarch Tawadros kondigde in Caïro (Egypte) aan dat zij een plaats krijgen in de het koptische Synaxarium, het equivalent van het martyrologium met de namen van d... Lees verder »


Feest van Petrus' stoel

feest-van-petrus-stoel zondag 22 februari 2015

Op 22 februari wordt in de r.k.-kerk het feest van Petrus' stoel gevierd. De 'stoel van Petrus' duidt in dit geval op de pauselijke troon. In de rk.-traditie gaat het pausschap terug op de positie van de apostel Petrus binnen het reisgezelschap van Jezus van Nazareth. Deze Cathedra Petri is de Latijnse benaming voor het altaar waarin het reliek van de katheder (bisschopsstoel) van de apostel Petrus, achterin de Sint-Pietersbasiliek wordt bewaard. Het feest van 22 februari onderstreept het gezag v... Lees verder »


Joseph Maréchal: uitvinder van het 'transcendentaal thomisme'

joseph-marechal-uitvinder-van-het-transcendentaal-thomisme dinsdag 30 december 2014

Deze maand was het 70 jaar geleden dat Joseph Maréchal stierf. Maréchal was een Belgisch jezuïet, thuis in de biologie en de psychologie, maar vooral bekend geworden als de filosoof die het neothomisme aan het begin van de vorige eeuw een nieuw perspectief gaf. Hij wilde het denken van Thomas van Aquino met de wetenschap (psychologie) verbinden; de gedachte waarheid met de experimenteerbare structuur. Hij probeerde Thomas en Kant met elkaar te verzoenen, en noemde dat ‘transcendentaal thomisme’. Deze poging was... Lees verder »


Een bijzonder verhaal, en dat is het

een-bijzonder-verhaal-en-dat-is-het woensdag 10 december 2014

Een kluizenares die werd ingemetseld in een muurnis van een oude kerk in de Choorstraat in Utrecht? Jazeker, dit gebeurde in 1457 en zij leefde vervolgens 57 jaar in vrijwillige afzondering. Wie was deze dame, die zich liet inkluizen in het voormalige koor van de​ Utrechtse Buurkerk? In 2010 ging zelfs een opera over haar in première in het Concertgebouw: Suster Bertken. In de opera werd gebruikgemaakt van citaten en originele teksten uit haar geschriften. Su... Lees verder »


Sint Maarten, Sint Maarten...

sint-maarten-sint-maarten dinsdag 11 november 2014

Martinus van Tours oftewel Sint Maarten is in Nederland onder andere bekend als beschermheilige van de stad Utrecht, en ook van Groningen, de stad met de aan hem gewijde Martinikerk. Maar vooral is hij in grote delen van ons land bekend vanwege zijn feestdag op 11 november, als kinderen met brandende lampionnetjes zingend langs de deuren gaan om snoep op te halen. Hij was een van de populairste heiligen tijdens de Middeleeuwen maar leefde zelf al in de 4e eeuw. Desalniettemin is ons een getrouwe beschrijving van zijn handel en wandel nagelat... Lees verder »


Pastorale uitdaging

pastorale-uitdaging maandag 20 oktober 2014

Zaterdagavond 18 oktober is in Rome het slotdocument van de Derde Buitengewone Algemene Assemblee van de Bisschoppensynode gepubliceerd. Deze synode had als thema 'De pastorale uitdagingen van het gezin in de context van de evangelisatie'.

Het slotdocument, getiteld Relatio Synodi, bestaat uit 62 paragrafen. Over elke paragraaf werd door de 183 aanwezige synodevaders gestemd. Uit de scores blijkt dat er vooral over de thema’s hertrouwd gescheidenen, ongehuwd samenwonen en homoseksualiteit allerminst cons... Lees verder »


1 oktober: presentatie Bijbel in Gewone Taal

1-oktober-presentatie-bijbel-in-gewone-taal woensdag 1 oktober 2014

Vandaag wordt door het Nederlands Bijbelgenootschap de Bijbel in Gewone Taal (BGT) gepresenteerd. Dit is een vertaling van de hele Bijbel, in taal die we allemaal kennen en gebruiken. De woordenschat is bewust beperkt gehouden: ca. 4000 woorden, waar dat er in de voorgaande Nieuwe Bijbel Vertaling uit 2004 nog ca. 12.000 waren, en in oudere bijbelvertalingen weer een veelvoud daarvan. In de BGT worden gewone woorden gebruikt, en de zinnen zijn overzichtelijk en niet te lang. Prof.dr. Adelbert Denaux stelde onlangs voor Lucepedia een... Lees verder »


Gij zult duurzaam leven

gij-zult-duurzaam-leven woensdag 24 september 2014

Het Vaticaan was in 2007 het eerste CO2-neutrale land ter wereld. Dat hangt ongetwijfeld samen met de omvang van dit minuscule landje, maar zegt ook veel over de aandacht voor milieu en duurzaamheid in de Rooms-Katholieke Kerk. Van oudsher wordt in de christelijke traditie de schepping gezien als een geschenk van God, waarvoor de mens goed dient te zorgen. De mens heeft de morele plicht te leven op een wijze die eerbied en respect toont voor al het leven op aarde. Omdat duurzaamheid in directe relatie staat met algemeen welzijn, solidariteit... Lees verder »


Damiaan: man van 8 miljoen

damiaan-man-van-8-miljoen donderdag 11 september 2014

Met de jaarlijkse Damiaanactie in België is 8 miljoen euro opgehaald, werd vorige week bekend. De actie bestond dit jaar 50 jaar en zamelt geld in om in Afrika, Azië en Zuid-Amerika lepra en tuberculose te genezen. De heilige Pater Damiaan is daarbij de grote inspirator. Deze Vlaamse missionaris trok in de 19e eeuw naar Hawaï om verstoten leprapatiënten bij te staan. Hij ging bij hen wonen in een kolonie en gaf hun naast geestelijke ook medische hulp, en zorgde voor betere leefvoorzieningen en onderwijs. Hij raakte uitein... Lees verder »


Is de ‘Engel van de Armen’ een heilige?

is-de-engel-van-de-armen-een-heilige vrijdag 5 september 2014

Moeder Teresa is een omstreden zalige (het proces voor haar heiligverklaring loopt nog). Zij overleed vandaag precies 17 jaar geleden. De ‘Engel van de Armen’ werd door velen als een levende heilige gezien, maar kreeg ook de kritiek alleen de gevolgen van armoede aan te pakken, zonder de oorzaken ervan te bestrijden. En ook haar conservatieve ideeën over geboortebeperking, abortus en euthanasie vielen niet bij iedereen in goede aarde. 'Anti-theïst' Christopher Hitchens is een bekend criticaster van Moeder Teresa... Lees verder »


De relatie tussen Bernard en Hildegard

de-relatie-tussen-bernard-en-hildegard woensdag 20 augustus 2014

Op 20 augustus van het jaar 1153 overleed de grote kerk- en kloosterhervormer Bernardus van Clairvaux. Wat heeft hij te maken met de kruistochten en de tempeliers? Lees het in dit dossier. En wist u dat Hildegard van Bingen, de alleskunner en feministe avant-la-lettre die eveneens kloosters stichtte, met hem correspondeerde? Ook over haar staat een bijzonder interessant dossier op Lucepedia; lees het hier.

... Lees verder »

22 juli: de feestdag van Maria Magdalena

22-juli-de-feestdag-van-maria-magdalena dinsdag 22 juli 2014

22 juli is de gedenkdag van Maria Magdalena. Zij was een van de vrouwen die Jezus gedurende zijn publieke leven vergezelden. De Maria Magdalena die in de katholieke kerk als heilige wordt vereerd is volgens de traditie de Maria die we kennen uit drie verschillende evangelieverhalen: de boetvaardige zondares die Jezus' voeten wast met haar tranen en dan balsemt met kostbare olie; de zus van Martha en Lazarus uit Bethanië, die aan Jezus' voeten zat te luisteren terwijl haar zuster Martha druk aan het werk was; en de Maria aan wie ... Lees verder »


Jürgen Moltmann: 'Leven zonder God net zo arm als een leven zonder muziek'

jurgen-moltmann-leven-zonder-god-net-zo-arm-als-een-leven-zonder-muziek maandag 30 juni 2014

'Je kunt natuurlijk zonder God leven, net als dat je kunt leven zonder muziek, maar wat is de zin daarvan? Dat is een arm leven,' zegt de Duitse lutherse theoloog en emeritus hoogleraar Jürgen Moltmann in het interview dat u hier kunt beluisteren. Hij werd bekend met zijn 'theologie van de hoop' (Theologie der Hoffnung) en wordt gerekend tot de belangrijkste theologen van de afgelopen eeuw. Moltmann - nu... Lees verder »


Eindelijk: het Lucepedia-dossier over feministische theologie!

eindelijk-het-lucepedia-dossier-over-feministische-theologie dinsdag 24 juni 2014

‘Women (and men) are not born, they are made,’ zei de schrijfster Simone de Beauvoir. Zie hier een belangrijk deel van het onderzoeksterrein van de genderstudies en vrouwenstudies theologie, die zich ontwikkeld hebben vanuit de feministische theologie. Deze theologie vanuit het perspectief van vrouwen kwam op in de jaren ‘60/’70 van de vorige eeuw. Zij heeft als uitgangspunt dat de asymmetrie tussen mannen en vrouwen (lees: de dominantie van mannen) in religie, kerk en maatschappij contextueel is, en niet algemeen gel... Lees verder »


Liduina, de maagd van Schiedam

liduina-de-maagd-van-schiedam zaterdag 14 juni 2014 14 juni is de feestdag van de heilige Liduina van Schiedam. Tot aan het Tweede Vaticaans Concilie werd haar feestdag overigens nog op 14 april, haar sterfdag, gevierd. Liduina is de patroonheilige van de zieken, maar ook van de verplegers en de schaatsers. Haar leven werd door een val op het ijs gevuld met groot lichamelijk lijden, dat zij heldhaftig droeg vanuit haar diepe geloof. Hierdoor groeide zij uit tot een heilig voorbeeld en een grote troost voor chronisch zieken.  Een kinderversje uit 1946 luidt dan ook... Lees verder »

Nomen est omen

nomen-est-omen zondag 1 juni 2014

1 juni is de feestdag van Justinus Martyr of Justinus de Martelaar. Nomen est omen… 
Justinus was een Griekstalige heiden uit Palestina die zich tot het christendom bekeerde  en een invloedrijke geloofsverdediger werd. Op zoek naar 'de ware filosofie' kwam Justinus langs omwegen tot het geloof in Jezus Christus. In het christendom zag hij de vervulling van wat de profeten van het Oude Testament hadden voorzegd. Van zijn geschriften zijn de zogenoemde Eerste Apologie en Tweede Apologie be... Lees verder »


NIEUW: de LUCEPEDIA-app

nieuw-de-lucepedia-app vrijdag 23 mei 2014 Drie jaar geleden startte LUCE/CRC de succesvolle website Lucepedia.nl: een theologische encyclopedie met laagdrempelige, wetenschappelijke informatie over de christelijke traditie. Van Genesis tot Apocalyps, van Augustinus tot Schillebeeckx, van het Concilie van Chalcedon tot paus Franciscus. Inmiddels staan er meer dan 500 dossiers online, en dat aantal groeit nog steeds. 
De website van Lucepedia laat zien wat de katholieke geloofstraditie aan geestelijke rijkdom in huis heeft, door de eeuwen heen en wereldwijd. Bijbelboe... Lees verder »

13 mei: Hoogfeest van Sint Servatius

13-mei-hoogfeest-van-sint-servatius dinsdag 13 mei 2014 Jaarlijks trekt op de zondag na de sterfdag van 'Sint Servaas' (13 mei, van het jaar +/- 384) een processie door de binnenstad van Maastricht. En eens in de zeven jaar vindt in Maastricht een Heiligdomsvaart plaats die draait om deze beroemde beschermheilige; voor het laatst was dat in 2011. Er komen dan duizenden pelgrims naar de stad met als hoofddoel een bezoek aan het graf van de heilige en eerste bisschop van Maastricht. Over Servatius is niet zo veel bekend; er bestaan over zijn persoon en leven maar weinig schriftelijke bronnen, die bov... Lees verder »

De eerste Nederlandse jezuïet

de-eerste-nederlandse-jezuiet zondag 27 april 2014 Velen van ons kennen de naam Petrus Canisius wel van de Bijbelvertaling, Stichting of school. Petrus Kanis, wat zijn Nederlandse naam was, leefde in de 16e eeuw. Hij werd geboren in Nijmegen en zou de eerste Nederlandse jezuïet worden. In Duitsland was hij lange tijd Provinciaal Overste van de jezuïetenorde. Canisius reisde voor studie en vooral voor zijn werk voor de Orde en de Kerk door heel Duitsland en onder meer naar Rome, Sicilië, Bologna, Wenen en Polen. Ook nam hij als pauselijk gezant deel aan het beroemde Concilie van Trente.... Lees verder »

13 april 2014: 110e geboortedag Yves Congar

13-april-2014-110e-geboortedag-yves-congar zondag 13 april 2014 Vandaag is het 110 jaar geleden dat Yves Congar werd geboren, in het Franse stadje Sedan, vlak bij de grens met België. Hij zou uitgroeien tot een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Nouvelle Théologie, een theologische stroming die pleitte voor een vernieuwing van de katholieke theologie door terug te gaan naar de bronnen ervan. De progressieve, kritische en oecumenische ideeën van de dominicaan en theoloog lagen aanvankelijk uiterst moeilijk bij Rome en het doceren en vrij publiceren werd hem zelfs enkele jaren onmogelijk gemaa... Lees verder »

Priesteropleiding terug in Utrecht

priesteropleiding-terug-in-utrecht vrijdag 4 april 2014 Gisteren maakte het Aartsbisdom Utrecht bekend dat priesterkandidaten voor het aartsbisdom vanaf september 2014 weer de mogelijkheid hebben  om te studeren in Utrecht. Zij nemen hun intrek in het Ariënsinstituut (Keistraat) en volgen hun academische opleiding aan de Faculteit Katholieke Theologie (Nieuwegracht). Daarnaast kunnen priesterkandidaten in Utrecht een niet-academisch opleidingstraject volgen: de geïntegreerde priesteropleiding. Lees meer over kerkelijke ambten in het Lucepedia-dossier over ambte... Lees verder »

Oscar Romero: de stem van de stemlozen

oscar-romero-de-stem-van-de-stemlozen maandag 24 maart 2014

24 maart is de sterfdag van Oscar Romero, de aartsbisschop van El Salvador en bevrijdingstheoloog die in 1980 vermoord werd door doodseskaders terwijl hij de Mis aan het opdragen was. Het proces om Oscar Romero formeel zalig te verklaren loopt nog steeds, maar zijn zaligverklaring lijkt onder de Latijns-Amerikaanse paus Franciscus dichterbij te komen. 
Romero had het Salvadoraanse bewind openlijk aangeklaagd en had ook expliciet stelling genomen tegen het kapitalisme, dat hij als onchristelijk en onrechtvaardig zag. Hij was aan d... Lees verder »


Mirakel van Amsterdam en Stille Omgang

mirakel-van-amsterdam-en-stille-omgang zaterdag 15 maart 2014 15 maart is de gedenkdag van het Mirakel van Amsterdam (of Mirakel van het Heilig Sacrament). Hieraan is de processie door het centrum van Amsterdam 'de Stille Omgang' gewijd, die dit jaar in de nacht van 22 op 23 maart zal plaatsvinden. Op 15 maart 1345, zo vertelt de overlevering, lag een man in een huis aan de Kalverstraat ziek op bed en hij vreesde te sterven. Hij liet een priester roepen om hem te bedienen en van het Heilig Sacrament, de hostie, te voorzien. Daarop had het Mirakel plaats... Lees meer over het Heilig Sacrament in het... Lees verder »

Aswoensdag, begin van de Veertigdagentijd

aswoensdag-begin-van-de-veertigdagentijd woensdag 5 maart 2014 Vandaag, 5 maart 2014, Aswoensdag, begint de Veertigdagentijd. Tevens begint vandaag de Paaskring van het liturgisch jaar, die duurt tot en met het Pinksterfeest. Johan te Velde osb stelde voor Lucepedia een uitgebreid dossier over het liturgisch jaar samen, waarin ook ruim aandacht wordt besteed aan Aswoensdag en de Vastenperiode. 
Voorafgaand aan het Paasfeest kent de kerkelijke traditie een veertigdaagse vastentijd, de Quadragesima of Veertigdagentijd. Deze begon in de tweede eeuw als een periode van enkele dagen van... Lees verder »

'Bodar door het land van Franciscus', vanaf 4 maart om 16.35 uur op Ned. 2

bodar-door-het-land-van-franciscus-vanaf-4-maart-om-1635-uur-op-ned-2 maandag 3 maart 2014 Aanstaande dinsdag 4 maart start de nieuwe driedelige RKK-serie 'Bodar door het land van Franciscus'. Over Franciscus van Assisi verscheen drie jaar geleden dit gelijknamige Lucepedia-dossier
Als eerste paus in de geschiedenis koos Jorge Bergoglio voor de naam ‘Franciscus’, naar Franciscus van Assisi, de grote Italiaanse heilige uit de 13de eeuw. Over deze eerste bedelmonnik en kerkvernieuwer maakte omroep RKK het  televisie driel... Lees verder »

Kardinaalschap geen promotie of huldiging, maar opdracht tot dienstbaarheid

kardinaalschap-geen-promotie-of-huldiging-maar-opdracht-tot-dienstbaarheid maandag 24 februari 2014 Eergisteren heeft Paus Franciscus, voor het eerst sinds zijn aantreden bijna één jaar geleden, nieuwe kardinalen gecreëerd. Dat waren er maar liefst negentien. Hierbij was ook, onverwacht, de voormalige paus Benedictus XVI aanwezig. Eerder schreef Franciscus aan degenen die de rode kardinaalshoed en kardinaalsring op 22 februari - het feest van Sint Petrus' Stoel ofwel d e Cathedra van de heilige Petrus -  zouden gaan ontvangen dat  het kardinaalschap niet moet worden opgevat als een promotie of een huldiging,... Lees verder »

Aboutaleb: intolerantie is hypocriet en schandalig

aboutaleb-intolerantie-is-hypocriet-en-schandalig maandag 17 februari 2014 De Rotterdamse burgemeester Ahmed Aboutaleb heeft geschokt gereageerd op de doodsbedreigingen aan het adres van Elou Akhiat, de Marokkaanse die onlangs een wijnbar in zijn stad opende. Aboutaleb haalde afgelopen woensdag in een open brief hard uit naar de bedreigers van Akhiat - volgens hem vooral moslimjongeren uit orthodoxe hoek. 'Het kan niet zo zijn dat je tolerantie claimt, iedereen ten opzichte van jou tolerant is en je dan zelf niet bereid bent om tolerant te zijn ten opzichte van een ander. Dat is hypocriet en schandalig,' schreef hij. ... Lees verder »

De omstreden visioenen van Anna-Katherina Emmerick

de-omstreden-visioenen-van-anna-katherina-emmerick zondag 9 februari 2014 9 februari is de feestdag van de zalige Anna-Katherina Emmerick. Hoewel haar naam niet iedereen bekend in de oren zal klinken, geldt dat wel voor de film die op haar visioenen is gebaseerd: The Passion of the Christ van Mel Gibson. In 2004 haalde Emmerick, die leefde van 1774-1824, daardoor indirect de wereldwijde publiciteit. In oktober van datzelfde jaar 2004 werd ze zalig verklaard, een proces dat overigens al vele jaren eerder was gestart.&n... Lees verder »

De cultuurtheoloog die een bondgenoot vond

de-cultuurtheoloog-die-een-bondgenoot-vond maandag 3 februari 2014 Cultuurtheoloog Frank Bosman promoveerde vorige week aan de Tilburg School of Theology met zijn proefschrift De klanken van Byzantium, dat gaat over het leven en werk van Hugo Ball. Ball was een dadaïstisch kunstenaar die zich op latere leeftijd 'herbekeerde' tot het katholicisme. Bosman vond in hem een bondgenoot als cultuurtheoloog, stelt Friesch Dagblad / Het Goede Leven. Hoe dat precies zit, leest u in dit artikel of in het door Fr... Lees verder »

Heinrich Seuse

heinrich-seuse zaterdag 25 januari 2014 25 januari is de gedenkdag van de mysticus Heinrich Seuse, omdat hij op deze dag in het jaar 1366 stierf. Seuses mystiek was in de ogen van sommigen dubieus, misschien zelfs ketters. Belangrijk voor Seuse was namelijk het innerlijk leven, de innerlijke extatische ervaring van God en het zoeken naar eenheid met God. Dit werd al te snel verward met de visie van de ‘Broeders van de Vrije Geest’, die meenden dat de mens volledig één kon zijn met God en daardoor ook vrij kon zijn van elke moraal. Deze door de Kerk als dwaalleer afgewezen visie werd ... Lees verder »

Valentinus en het Evangelie der Waarheid

valentinus-en-het-evangelie-der-waarheid maandag 20 januari 2014 Er wordt over het algemeen van uitgegaan dat het gnostische Evangelie der Waarheid, dat samen met vele andere oude gnostische teksten in 1945 werd gevonden in het Egyptische Nag Hammadi, geschreven werd door Valentinus (ca. 150). Hoewel het 'valentinianisme' als de belangrijkste niet-orthodoxe christelijke stroming van de 2e en 3e eeuw kan gelden, is van het leven en de leer van de naamgever van deze beweging erg weinig bekend. Het is niet onmogelijk dat het in Nag Hammadi gevonden Evangelie der Waarheid inderdaad door Valentinus zelf is gesch... Lees verder »

Morgenavond RKK op Ned.2: de dominicanen te Huissen

morgenavond-rkk-op-ned2-de-dominicanen-te-huissen vrijdag 17 januari 2014 Morgenavond begint de nieuwe kloosterserie van de omroep RKK, waarin Leo Fijen weer op zoek gaat naar de kracht van de monastieke spiritualiteit en naar antwoorden op eigentijdse vragen in een aantal kloosters in binnen- en buitenland. De eerste aflevering gaat over de dominicanen in Huissen. Afgelopen jaar stelde André Lascaris, dominicaan te Huissen, voor Lucepedia twee dossiers samen, t.w. over de Orde der Dominicanen en over hun stichter Dominicus. Lees de dossiers en kijk morgen naar d... Lees verder »

Is religie gezond?

is-religie-gezond maandag 13 januari 2014 Binnen de godsdienstpsychologie is het bestuderen van de relatie tussen religie en geestelijke gezondheid altijd een hoofdthema geweest. Al bij het ontstaan van het vakgebied aan het einde van de 19e eeuw verkende William James de grenzen tussen diepgaande religieuze en mystieke ervaringen enerzijds en psychopathologie anderzijds en hielden collega-godsdienstpsychologen James Leuba en Edwin Starbuck zich bezig met de betekenis van bekeringservaringen voor de geestelijke gezondheid van de bekeerlingen. Er zijn zowel auteurs die religie een posit... Lees verder »

Het DNA van pater Peerke Donders

het-dna-van-pater-peerke-donders donderdag 9 januari 2014 Het DNA van pater Peerke Donders wordt onderzocht. Donders is een katholieke missionaris uit begin 20ste eeuw, bekend en geroemd als een man die de leprakolonies in Suriname geestelijk leidde. Het BNN/VARA-programma De Nieuws BV wilde het naadje van de kous weten over Donders en waarom zijn DNA nu onderzocht gaat worden. Ze vroegen dat aan gepensioneerd dermatoloog Henk Menke en cultuurtheoloog Frank G. Bosman. Beluister het fragment.&... Lees verder »

De erfenis van Kardinaal Willebrands

de-erfenis-van-kardinaal-willebrands maandag 6 januari 2014 Het is bijna 7,5 jaar geleden dat de geliefde Nederlandse kardinaal Johannes Willebrands overleed. Hij speelde tijdens het Tweede Vaticaans Concilie een belangrijke rol als secretaris van het toen net opgerichte Secretariaat voor de Bevordering van de Christelijke Eenheid. Dit oecumenische secretariaat werd tevens het eerste officiële aanspreekpunt van de rooms-katholieke kerk wat betreft de dialoog met de niet-christelijke religies. In 1969 werd Willebrands door paus Paulus VI kardinaal gecreëerd. Van 1975 tot 1983 was hij aartsbisschop van Ut... Lees verder »

Wie was zuster Faustina Kowalska?

wie-was-zuster-faustina-kowalska maandag 30 december 2013 De Poolse non Maria Faustina Kowalska overleed op 33-jarige leeftijd, in 1938. In 1993 werd ze door haar landgenoot paus Johannes Paulus II zalig verklaard, en in 2000 volgde haar heiligverklaring. Vijf decennia eerder had paus Pius XII afwijzend gereageerd en paus Johannes XXIII ondertekende een decreet waardoor zuster Faustina's werken, waarin zij vertelt over haar visioenen van Jezus en Maria, op de Index van verboden boeken werden geplaatst. Als Karol Wojtyla, de latere paus Johannes Paulus II, aartsbisschop van Krakau wordt, wordt een nieu... Lees verder »

Oosters christendom: een complex fenomeen

oosters-christendom-een-complex-fenomeen maandag 23 december 2013 De christengemeentes van de eerste eeuwen hadden elk hun eigen tradities, die vaak zeer plaatselijk bepaald waren. Dit gold ook voor de taal en de liturgie. Toch was er, naast eerdere afsplitsingen, tot in de 4e eeuw in belangrijke mate sprake van eenheid, van één Kerk, verbonden door hetzelfde geloof. Met name in de 5e eeuw ontstond in de Kerk onenigheid over de verhouding tussen het goddelijke en het menselijke in Jezus Christus. Dit leidde intern tot zeer felle meningsverschillen die uiteindelijk uitmondden in kerkelijke scheuringen. Ook ... Lees verder »

De Kerk en slavernij

de-kerk-en-slavernij vrijdag 20 december 2013 In juni 2013 beleed de Raad van Kerken schuld over de rol die de kerken door de eeuwen heen hebben gespeeld bij de slavernij. Klaas van der Kamp, algemeen secretaris van de Raad, verklaarde: ‘We hebben zo’n mooi evangelie en we zijn niet op het idee gekomen om de strekking daarvan toe te passen op wat wij daar zelf doen. We hebben eigenlijk, als je terugkijkt, systematisch er geld aan willen verdienen.’  Een bijzonder gebaar als dit roept direct de vraag op: wat zegt het evangelie dan over slavernij, en welke rol speelden de ker... Lees verder »

Titus Brandsma (1881-1942)

titus-brandsma-1881-1942 maandag 16 december 2013 ‘Niet alleen in zijn martelaarsdood in Dachau op 26 juli 1942, maar ook tijdens zijn aardse leven was hij door zijn inzet als priester, karmeliet, hoogleraar en journalist de verpersoonlijking van het nieuwe gebod dat Jezus voorhoudt: “Geen groter liefde kan iemand hebben dan deze, dat hij zijn leven geeft voor zijn vrienden.” (Joh. 15,13).’  Zo omschrijft mgr. Wim Eijk de zalige Titus Brandsma (1881-1942) en deze omschrijving is typerend voor de grenzeloze bewondering die deze pater ten deel valt. Lees meer over hem in het nieu... Lees verder »

Paus van het jaar

paus-van-het-jaar vrijdag 13 december 2013

Hij is de populairste paus van de moderne tijd. Door zijn warmte, eenvoud en charme heeft hij de harten van katholieken, maar ook van protestanten en niet-christenen gewonnen. Hij was al bijna 77 jaar oud toen hij de leiding kreeg over de rooms-katholieke kerk. Anders dan zijn geleerde en verheven voorganger ging zijn belangstelling uit tot ver buiten de r.k. kudde om het fundamentele lot van de mens in de moderne wereld te omvatten.

We hebben het hier over de man van het jaar. Om precies te zijn: 1962. De namen die in de vorige alinea... Lees verder »


Henri de Lubac: een favoriet theoloog van Paus Franciscus

henri-de-lubac-een-favoriet-theoloog-van-paus-franciscus maandag 9 december 2013 Op 4 oktober jongstleden waarschuwde Paus Franciscus tijdens zijn bezoek aan Assisi (de stad waar het graf van Franciscus van Assisi zich bevindt, de heilige aan wie Jorge Bergoglio zijn pausnaam heeft ontleend) de kerk voor 'geestelijke wereldsheid'. Hiermee doelt hij op een spirituele houding van 'navelstaren', van 'religieuze ijdelheid', waardoor in feite meer de eigen eer wordt gezocht dan die van God. Dit begrip (overigens voor het eerst gebruikt door Anscar Vonier (1875-1938), een benedictijner abt) werd in 1953 ook door de Franse theoloo... Lees verder »

Nieuwe theologie

nieuwe-theologie maandag 18 november 2013 In het midden van de 20e eeuw stond een generatie, overwegend Franse, theologen op die pleitte voor een vernieuwing van de katholieke theologie door een terugkeer naar de bronnen ervan. De theologen die we tot de ‘Nouvelle Théologie’ of ‘Ressourcement’-theologie kunnen rekenen - o.a. Henri de Lubac, Hans Urs von Balthasar, Marie-Dominique Chenu, Yves Congar en Jean Daniélou - worden gekenmerkt door een ‘sacramentele ontologie’: een sacramentele manier van kijke... Lees verder »

Wie was Anna van Hees?

wie-was-anna-van-hees maandag 11 november 2013 Anna van Hees (1768-1825) werd in Den Bosch en omstreken bekend als het 'heilig Kaatje'. Ze speelde een vooraanstaande rol in het ontstaan van een van de eerste Nederlandse congregaties, namelijk de eerste Nederlandse congregatie van Liefdezusters: de Dochters van Maria en Joseph, beter bekend als de Zusters van de Choorstraat. Ook was Anna van Hees bekend vanwege haar zelf opgezochte lijdenservaringen die tot visioenen leidden, waardoor ze meende een rechtstreekse verbinding met Christus te hebben. Lees meer over deze lijdensmystiek in het Lees verder »

Pater met sterrenstatus

pater-met-sterrenstatus maandag 4 november 2013 Door boze tongen wordt wel beweerd dat Padre Pio zelf met een bijtend zuur zijn stigmata (wonden van de gekruisigde Christus) gemaakt zou hebben. Feit is dat Franscesco Forgione in Italië als Padre Pio een sterrenstatus verwierf. Zijn portret hangt daar in taxi’s, pizzeria’s en kiosken. Het Vaticaan besloot, na Padre Pio decennialang zeer kritisch gevolgd en onderzocht te hebben - de pater zou zelfs door het Vaticaan zijn afgeluisterd en een apothekeres zou gedurende het onderzoek een belastende verklaring tegen hem hebben afgelegd -, in... Lees verder »

Hebreeuws: een tot leven gebrachte taal

hebreeuws-een-tot-leven-gebrachte-taal maandag 28 oktober 2013 Het Bijbels Hebreeuws is een doolhof waarin je gemakkelijk verdwaalt. De taal is oud, veel ouder dan onze westerse talen als het Nederlands of het Engels. Wie zich erin verdiept, leeft voor even millennia in het verleden. In de klanken van het Hebreeuws worden eeuwen overbrugd, alsof Mozes zelf Gods geboden aan je voorleest. Het Hebreeuws is ook een moeilijke taal - althans: dat denken veel mensen. Het gebruikt een heel ander lettertype, behoort tot een andere taalgroep dan de onze en kan ook zonder klinkers geschreven worden. De woordvolgorde ... Lees verder »

Allerzielen erkend als immaterieel erfgoed

allerzielen-erkend-als-immaterieel-erfgoed vrijdag 25 oktober 2013 Allerzielen krijgt een plaats op de Nationale Inventaris Immaterieel Cultureel Erfgoed in Nederland. Het is het eerste levensloopritueel op de Nationale Inventaris. Deze bijzondere traditie, waarin de overledenen van het afgelopen jaar worden herdacht, is hiermee erkend als immaterieel erfgoed. Allerzielen wordt tegenwoordig in heel Nederland gepraktiseerd en vindt jaarlijks plaats op 2 november. (via kerknieuws.nl)
Het feest van Allerzielen wordt niet voor niets ge... Lees verder »

Trappistenbiertje?

trappistenbiertje maandag 21 oktober 2013 Door antikerkelijke wetgeving werden in de 19e eeuw de kloosters in Frankrijk in hun voortbestaan bedreigd. Een van de monniken van het Noord-Franse trappistenklooster Sainte-Marie-du-Mont zocht in Nederland, dat bekend stond als een gastvrij en tolerant toevluchtsoord, een geschikte plek om een nieuw klooster te vestigen. Dit werd Berkel-Enschot, bij Tilburg, waar vanaf 1881 de abdij Koningshoeven gevestigd is. De naam is afgeleid van koning Willem II, die daarvoor de eigenaar was geweest van de boerderijen en schaapskooi die de monniken ginge... Lees verder »

Zwarte Piet racistisch?

zwarte-piet-racistisch vrijdag 18 oktober 2013 Onder leiding van initiatiefnemer Quincy Gario hebben 21 Amsterdammers met de actie 'Zwarte Piet is racisme' bij de gemeente Amsterdam gisteren bezwaar gemaakt tegen de Zwarte Pieten bij de jaarlijkse Sinterklaasintocht in de hoofdstad. Ze werden daarbij gesteund door tientallen sympathisanten.  Het zaaltje waar de bezwaarschriftencommissie vanochtend haar hoorzitting hield, bleek te klein voor de toestroom van voornamelijk Surinaamse en Antilliaanse Nederlanders. Voor de Zwarte Piet-tegenstanders die niet meer naar binnen konden,... Lees verder »

Het concilie van Trente en de oecumene

het-concilie-van-trente-en-de-oecumene woensdag 16 oktober 2013

De bisschop zoals we die nu binnen de rooms-katholieke Kerk kennen, is een gevolg van het Concilie van Trente. Dat betoogde prof. dr. Wim François, hoogleraar kerkgeschiedenis aan de KU Leuven, tijdens een studiedag over dit concilie. De studiedag, gehouden in Utrecht op 15 oktober was een initiatief van de Katholieke Vereniging voor Oecumene en de Tilburg School of Catholic Theology.

Dit jaar is het 450 jaar geleden dat het Concilie van Trente werd afgesloten. Het concilie, dat in 1545 was begonnen, hervormde de rooms-katho... Lees verder »


Wat is een kanunnik? En een kapelaan, een abt en een prior…?

wat-is-een-kanunnik-en-een-kapelaan-een-abt-en-een-prior dinsdag 15 oktober 2013 De rooms-katholieke kerk kent drie gewijde ambten (diaken, priester, bisschop) maar hoe zit het dan met een kardinaal en een paus?  In principe kan elke katholieke man ouder dan dertig jaar door de kardinalen tot paus, tot 'Bisschop van Rome', gekozen worden. Maar wat is een kardinaal dan precies? Kardinalen zijn de naaste adviseurs van de paus en worden door hem benoemd. Kardinalen kunnen gekozen worden uit bisschoppen, priesters en  diakens. En wist u dat het alle bisschoppen samen zijn, in het College van Bisschoppen, ... Lees verder »

Het altaar: een dynamisch fenomeen in de christelijke liturgie

het-altaar-een-dynamisch-fenomeen-in-de-christelijke-liturgie vrijdag 11 oktober 2013 In de liturgie van de Rooms-Katholieke Kerk speelt het altaar een grote rol, vooral voor de viering van de Maaltijd van de Heer, de Eucharistie. Ook in andere kerken en godsdiensten komen altaren voor. De functie van het altaar is om te dienen als ondergrond of basis voor de offergave en daarmee de plaats te worden van goddelijke heilstegenwoordigheid. In dit nieuwe Lucepedia-dossier vertelt Johan te Velde osb uitgebreid over het christelijk altaar. Hij schreef hierover het boek Het v... Lees verder »

1853-2013: 160 jaar herstel van de bisschoppelijke hiërarchie in Nederland

1853-2013-160-jaar-herstel-van-de-bisschoppelijke-hierarchie-in-nederland maandag 7 oktober 2013 160 jaar geleden, in 1853, werd de bisschoppelijke hiërarchie in Nederland middels een bul van paus Pius IX hersteld. Dit herstel was mogelijk geworden door de nieuwe Grondwet van 1848 onder het kabinet Thorbecke. Deze maakte een eind aan de barrières die vanaf de Tachtigjarige Oorlog in Nederland voor de bisschoppelijke hiërarchie waren opgeworpen. Met de Grondwetsherziening van 1848 werd het recht op de vrijheid van godsdienst verankerd in de Nederlandse Grondwet, en daarmee had de Nederlandse koning geen inspraak meer op het bestuur van de k... Lees verder »

Leuven toont 'Lam Gods'

leuven-toont-lam-gods donderdag 3 oktober 2013 Naar aanleiding van de tentoonstelling Michiel Coxcie, De Vlaamse Rafaël zal de oudste en bekendste kopie van Het Lam Gods voor het eerst in ruim 200 jaar in haar geheel te bewonderen zijn in het M-Museum te Leuven. De tentoonstelling loopt van 31 oktober 2013 tot 23 feburari 2014. Michiel Coxcie (1499 - 1592) was een van de invloedrijkste schilders in de Nederlanden van de zestiende eeuw. Hij behoorde tot de favoriete schilders van Keizer Karel en klom snel op als hofschilder van diens zoon Filips II.
Om het schilderij hangen vele... Lees verder »

Het verschil tussen de nieuwe Misorde en de Tridentijnse ritus

het-verschil-tussen-de-nieuwe-misorde-en-de-tridentijnse-ritus woensdag 2 oktober 2013 In het uitgebreide interview dat paus Franciscus in augustus gaf, sprak hij over de 'enorme vruchten van het Tweede Vaticaans Concilie'. De liturgische hervorming die plaats heeft gevonden noemde hij 'een dienst aan het volk en een herlezing van het Evangelie aan de hand van de hedendaagse cultuur die onomkeerbaar is'. 'De hernieuwingsbeweging die door Vaticanum II op gang werd gebracht spruit gewoon voort uit het Evangelie zelf,' zei hij.  Een belangrijke uitkomst van Vaticanum II was de invoering van de nieuwe Misorde ( Lees verder »

Johannes Paulus II heilig in april

johannes-paulus-ii-heilig-in-april dinsdag 1 oktober 2013 Wijlen paus Johannes Paulus II wordt op 27 april heilig verklaard. Dat heeft paus Franciscus maandag aangekondigd. De bekendmaking werd al sinds juli verwacht. Toen schreef Franciscus Johannes Paulus II een tweede wonder toe. Volgens de kerkelijke regels is een erkend wonder nodig voor een zaligverklaring en vervolgens een tweede wonder voor een heiligverklaring.  Behalve Johannes Paulus II wordt ook Johannes XXIII heilig verklaard. Johannes XXIII wordt heilig verklaard zonder dat een tweed... Lees verder »

De filosoof Jean-Luc Marion en 'het witte licht van de theologie'

de-filosoof-jean-luc-marion-en-het-witte-licht-van-de-theologie dinsdag 24 september 2013 Jean-Luc Marion is een van de meest vooraanstaande hedendaagse filosofen, in Frankrijk en wereldwijd. Hij is verbonden aan de Sorbonne in Parijs en aan de universiteit van Chicago. Opvallend is zijn actieve betrokkenheid bij de katholieke kerk. In 2008 werd hij als kerkelijk vertegenwoordiger gekozen in de prestigieuze Académie française. Met name zijn kennis, interpretatie en uitwerking van de filosofie van René Descartes is vergaand en baanbrekend. Marion plaatst Descartes in de traditie van de metafysiek. Hij noemt de filosofie van Descartes... Lees verder »

Paus onderzoekt 'tweede huwelijk'

paus-onderzoekt-tweede-huwelijk donderdag 19 september 2013 Paus Fran­cis­cus wil een stap zetten in de richt­ing van geschei­den per­so­nen die hertrouwd zijn en nu de com­mu­nie niet mogen ont­van­gen. Hij legt de zaak voor advies voor aan de werk­groep van acht kar­di­nalen die hem moet advis­eren over her­vormin­gen in de Kerk en tij­dens een bisschoppen­syn­ode die hij wil wij­den aan het gezin.
'Wij moeten nadenken over het 'ern­stige prob­leem' ten aanzien van geschei­den per­so­nen die hertrouwen en die de com­mu­nie slechts kun­nen ont­van­gen als hun vorig huwelijk nie... Lees verder »

Het nieuwe antisemitisme

het-nieuwe-antisemitisme maandag 16 september 2013 Precies een half jaar geleden was Nederland (en buitenland) geschokt door de antisemitische uitlatingen van enkele Arnhemse moslimjongeren van Turkse afkomst, in het NTR-programma Onbevoegd gezag. De fenomenen antisemitisme, antijudaïsme en antizionisme kunnen niet los van elkaar gezien of bestudeerd worden, zegt dr. Theo Salemink in het nieuwe Lucepedia-dossier Antisemitisme. In dit dossier wordt uitgebreid ingegaan op de geschiedenis van deze fenomenen en specifiek op de rela... Lees verder »

Johannes met de gouden mond

johannes-met-de-gouden-mond vrijdag 13 september 2013

Johannes met de gouden mond, zo luidt de vertaling van zijn naam. Die naam dankte hij aan zijn preken voor de bevolking van Antiochië waar hij in de jaren 386–397 priester was. Meer dan negenhonderd van zijn preken zijn bewaard gebleven. Ook dat droeg bij aan zijn reputatie van begenadigd prediker. Vandaag is de feestdag van deze heilige en kerkleraar. Lees meer over Johannes Chrysostomus in zijn dossier.

... Lees verder »

De duivel in je agenda

de-duivel-in-je-agenda donderdag 12 september 2013 De reformatorische scholengemeenschap Pieter Zandt heeft 3000 schoolagenda's laten terughalen bij hun leerlingen en vernietigen. De school had zelf opdracht voor het drukken van deze agenda's gegeven. Helaas voor hen zagen ze bij de drukproeven een detail over het hoofd. Want wat bleek? Er stond een plaatje van het internationale Peace-teken in (rondje, verticale lijn, twee pootjes aan de zijkant). Niets aan de hand zou je zeggen. Ook reformatorische christenen zijn voor de wereldvrede. Weer helaas. Volgens bezorgde ouders staat het gewraakte ... Lees verder »

Heiligen? Lees het nieuwe dossier en oordeel zelf

heiligen-lees-het-nieuwe-dossier-en-oordeel-zelf maandag 9 september 2013 Wie aan de rooms-katholieke kerk denkt, denkt aan heiligen. De Heilige Maagd Maria, Antonius, Franciscus, Nicolaas (Sinterklaas), maar ook aan nieuwe heiligen zoals de pausen Johannes XXIII en Johannes Paulus II, die aan het eind van dit jaar heilig zullen worden verklaard. We komen de heiligen tegen in heiligenbeelden, schilderingen en relieken, er wordt tot specifieke heiligen gebeden en soms worden de heiligen collectief aangeroepen in de litanie van alle heiligen. Vroeger was het voor rooms-katholieken heel gebruikelijk om hun naamdag te vi... Lees verder »

Syrië vs. USA - een rechtvaardige oorlog?

syrie-vs-usa-een-rechtvaardige-oorlog donderdag 5 september 2013 Paus Franciscus heeft een dringend beroep gedaan op de G20, de club van de 20 grootste industrielanden der wereld, om af te zien van de 'zinloze poging' een militaire oplossing na te streven door de crisis in Syrië. Hij riep op tot dialoog en onderhandelingen om een einde aan het conflict te maken. Gisteren twitterde hij nog: 'Never wa... Lees verder »

Paus Gregorius de Grote (ca. 540-604)

paus-gregorius-de-grote-ca-540-604 dinsdag 3 september 2013

Zijn naam leeft voort in het gregoriaans, maar een componist was paus Gregorius de Grote niet. Wel vaardigde hij voorschriften over de kerkmuziek uit. Vandaag, 3 september, is het feest van deze heilige paus en kerkvader. Lees zijn dossier op Lucepedia

... Lees verder »

Moeder Teresa: heilig voor de een, omstreden volgens de ander

moeder-teresa-heilig-voor-de-een-omstreden-volgens-de-ander maandag 2 september 2013 Moeder Teresa werd tot een icoon van de christelijke naastenliefde. Ze werd in 2003 zalig verklaard. Deze beroemde non stichtte tot aan haar dood in 1997 onvermoeibaar scholen en opvang- en verpleeghuizen voor de armen, zieken en stervenden in de sloppenwijken in India, en ook daarbuiten. In het gelijknamige dossier over Moeder Teresa vindt u een beschrijving van haar levensverhaal. In het dossier is ook aandacht voor de kritiek die werd en wordt geuit op de 'Missionaris van de Naastenliefde': dat ze alleen de ge... Lees verder »

Wat is verzuiling?

wat-is-verzuiling donderdag 29 augustus 2013

Vrijwel iedereen heeft wel een beeld bij het woord ‘verzuiling’. En bij katholieke verzuiling denken mensen bijvoorbeeld aan de KRO. Maar wat is precies verzuiling? Waar kwam de katholieke zuil vandaan? Is dit een specifiek Nederlands verschijnsel? En hoe en waarom eindigde dit tijdperk van verzuiling? Daarover gaat een nieuw Lucepedia-dossier.

... Lees verder »

Raad van Kerken 45 jaar

raad-van-kerken-45-jaar woensdag 28 augustus 2013

In 2013 bestaat de Raad van Kerken 45 jaar. De Raad van Kerken is een samenwerkingsverband van kerken in Nederland (waaronder de RKK en de PKN) dat als doel heeft de eenheid tussen de kerken en hun gezamenlijke dienst aan de samenleving te bevorderen. Anno 2013 bestaat de Raad uit 14 kerken en 4 geassocieerde organisaties. Drs. Henk van Hout is voorzitter van de Raad van Kerken en directeur van LUCE/CRC en stelde een uitgebreid dossier over de Raad van Kerken samen.

... Lees verder »

Nieuw dossier: Esoterisch christendom

nieuw-dossier-esoterisch-christendom donderdag 22 augustus 2013

'Esoterisch' komt van een Grieks woord dat betekent: innerlijk, slechts voor ingewijden. Cultuurhistoricus Jacob Slavenburg en theoloog Hans Stolp genieten een grote populariteit onder het Nederlandse publiek met hun boeken, lezingen, studiedagen en cursussen over het esoterisch christendom. Stolp legt er veelvuldig de nadruk op dat het een traditie betreft die oeroud is en steeds in het geheim is doorgegeven en pas in deze tijd breder bekend mag worden gemaakt 'omdat wij nu, meer dan ooit, deze visie, deze traditie nodig hebben&... Lees verder »


In Nederland leeft het antipapisme, vooral online, voort

in-nederland-leeft-het-antipapisme-vooral-online-voort maandag 19 augustus 2013 De Reformatie betekende het begin van een fenomeen dat we 'antipapisme' kunnen noemen: een negatieve grondhouding ten aanzien van de Rooms-Katholieke Kerk en alles wat daarbij hoort. In de achttiende eeuw ontstond er een nieuwe bron voor mogelijk antipapisme: de Verlichting. De historicus Philip Jenkins omschreef antipapisme in zijn boek The New Anti-Catholicism (2004) als ‘het laatste geaccepteerde vooroordeel’. In Nederland leeft het antipapisme vooral online, op blogs als GeenStijl, maar ook actual... Lees verder »

Leonardo Boff: 'Huidige paus vroeger al bekend als kardinaal van de armen'

leonardo-boff-huidige-paus-vroeger-al-bekend-als-kardinaal-van-de-armen vrijdag 16 augustus 2013 Bevrijdingstheoloog Leonardo Boff sprak de afgelopen maanden al diverse malen zijn tevredenheid uit over de verkiezing van de Latijns-Amerikaanse Jorge Bergoglio tot paus. Hij prijst hem om zijn vrije geest en om zijn ijver om als kerk daadwerkelijk dienend en nederig te zijn. Hoewel de pausen Johannes Paulus II en Benedictus XVI de bevrijdingstheologie in het verleden scherp bekritiseerd hebben om haar vermeende politieke aspiraties, gelooft Boff dat paus Franciscus ook in dit opzicht liberaler is dan zijn voorgangers. Zijn immer grote betrok... Lees verder »

Maria ten hemel opgenomen

maria-ten-hemel-opgenomen donderdag 15 augustus 2013

Vandaag viert de rooms-katholieke Kerk het feest van Maria Tenhemelopneming. Lees over de betekenis van Maria voor het katholieke geloof en over het dogma van de tenhemelopneming in het dossier Mariologie.

... Lees verder »

Bernardus van Clairvaux (1090-1153): hervormer en kerkvader

bernardus-van-clairvaux-1090-1153-hervormer-en-kerkvader woensdag 14 augustus 2013

Bernardus van Clairvaux (1090–1153) was een abt, die ook wel wordt beschouwd als de ‘tweede stichter’ van de Cisterciënzer Orde. Hij was een van de invloedrijkste personen in de twaalfde eeuw – zo niet dé invloedrijkste. Koningen en pausen luisterden naar hem; de Romeinse Curie kreeg van hem zware kritiek te verduren. En ook na zijn dood bleef zijn invloed groot: zelfs Johannes Calvijn had grote bewondering voor hem.

In zijn denken en doen was hij vooraleerst een hervormer, zowel van het kloosterleven als van de Kerk als geheel. In ... Lees verder »


Schepper Father Brown mogelijk heilig

schepper-father-brown-mogelijk-heilig zaterdag 10 augustus 2013

Bisschop Peter Doyle van Northampton (UK) heeft opdracht gegeven voor een onderzoek naar de mogelijke heiligverklaring van de schrijver, essayist en journalist G.K. Chesterton (1874–1936). Dat meldt de site van het Italiaanse blad La Stampa.

Chesterton, die in 1922 rooms-katholiek werd, geldt als een van de belangrijkste Britse auteurs. Zeer bekend zijn zijn detectives met Father Brown in de hoofdrol. Maar hij schreef o... Lees verder »


Een nieuwe reliek van Edith Stein

een-nieuwe-reliek-van-edith-stein vrijdag 9 augustus 2013

Vroeger bewaarde men stukjes gebeente van heiligen; relikwieën van heiligen uit onze tijd zijn doorgaans van een andere aard. Afgelopen zondag werd in de Michaelskapel in Augsburg een klein stukje geplaatst van de jurk van H. Edith Stein, kloosternaam Teresia Benedicta van het Kruis, maagd en martelares, patrones van Europa. De reliekhouder is geen kostbaar sierraad, maar heeft de vorm van de barak van het concentratiekamp waar ze op 9 augustus 1942 werd vermoord. Lees verder »


Alphonse Ariëns

alphonse-ariens zaterdag 27 juli 2013

Sinds 2010 loopt in Rome de procedure voor de zaligverklaring van Alphonse Ariëns (1860–1928). Hij was priester van het aartsbisdom Utrecht en achtereenvolgens pastoor in Enschede, Steenderen en Maarssen.

Veel van zijn parochianen beschouwden hem bij leven al als een heilige, vanwege zijn voortdurende strijd voor de belangen van de arbeiders. Al in 1889 werd op zijn initiatief in Enschede de eerste katholieke vakbond opgericht. Er zouden nog talloze initiatieven volgen, vooral op het gebied van de arbeidersbeweging, de drankbestrijding... Lees verder »


Johannes Paulus II en de Wereldjongerendagen

johannes-paulus-ii-en-de-wereldjongerendagen woensdag 24 juli 2013

Op 23 juli begonnen de Wereldjongerendagen in Rio de Janeiro. Jongeren uit de hele wereld vieren er hun geloof. De Wereldjongerendagen zijn begonnen in 1984, op initiatief van paus Johannes Paulus II. Hij had bijzondere aandacht voor jongeren. Lees meer hierover op Lucepedia

... Lees verder »

Het raadsel van Liedewij van Schiedam

het-raadsel-van-liedewij-van-schiedam vrijdag 19 juli 2013

Tot op de dag van vandaag wordt Liedewij (Liduina) van Schiedam als een heilige vereerd. Op haar zestiende werd ze na een val op het ijs bedlegerig. Toen zij uiteindelijk op 53-jarige leeftijd stierf, had zij een leven vol lijden achter de rug. Maar tegelijkertijd had ze wonderen verricht, die leidden tot een voortdurende verering voor haar.

Leidde zij het leven van een heilige of is haar verhaal een van de eerste beschrijvingen van anorexia of van een andere psychische stoornis? Aan welke ziekte kan ze geleden hebben? Lees verder »


Pausin Johanna: een onuitroeibare mythe

pausin-johanna-een-onuitroeibare-mythe donderdag 4 juli 2013

Hoewel ze nooit geleefd heeft, wil ze toch maar niet dood: pausin Johanna. Thomas F.X. Noble, hoogleraar geschiedenis aan de universiteit van Notre Dame (USA), wordt al veertig jaar geconfronteerd met deze mythe die steeds maar weer opduikt. Hij analyseerde waarom het verhaal zo’n hardnekkig leven leidt.

Eerst het verhaal zoals dat oorspronkelijk is overgeleverd: Johanna zou verkleed als een man carrière hebben gemaakt in Rome. Ze maakte er zo veel indruk met haar geleerdheid dat ze tot paus werd gekozen. Na twee jaar viel ze door de m... Lees verder »


Aëtius: een theoloog in woelige tijden

aetius-een-theoloog-in-woelige-tijden woensdag 26 juni 2013

Het leven van Aëtius, een geleerde afkomstig uit een eenvoudig gezin uit Antiochië, werd bepaald door deze strijd, waaraan hij het zijne bijdroeg: de provocerende manier waarop hij zijn denkbeelden formuleerde, maakte hem een omstreden figuur.

Soms kon hij zich verheugen in de steun van de Romeinse machthebbers – hij was zelfs enige tijd leraar aan het keizerlijk hof – maar als er iemand anders aan de macht kwam, hing het gevaar van verbanning of zelfs de doodstraf weer boven zijn hoofd.

Lees verder »


Luther als symbool van eenheid

luther-als-symbool-van-eenheid donderdag 20 juni 2013

Maandag 24 juni presenteren de Lutherse Wereldbond en de Rooms-Katholieke Kerk in Hannover het gezamenlijke document ‘Van conflict naar gemeenschap’ waarin de beide kerken schuld belijden voor het verbreken van de eenheid en beloven te zullen werken aan het herstel daarvan. Marcel Poorthuis vertelt op katholiek.nl waarom Luther in toenemende mate een symbool van de eenheid wordt.

Naar het dossier over Luther

... Lees verder »

De paus en het pelagianisme

de-paus-en-het-pelagianisme woensdag 19 juni 2013

Tijdens een ontmoeting met religieuzen uit Latijns-Amerika deed paus Franciscus een aantal opvallende uitspraken. De teksten zijn uitgelekt en niet officieel bevestigd door het Vaticaan. Maar gespecialiseerde media zoals de omroep RKK menen dat de paus deze uitspraken inderdaad heeft gedaan.

De paus had het onder meer over pelagianisme. Daarmee doelt hij kennelijk op groepen die terug willen naar de tijd voor het Tweede Vaticaans Concilie.

Pe... Lees verder »


Lutheranen en katholieken van conflict naar communio

lutheranen-en-katholieken-van-conflict-naar-communio dinsdag 18 juni 2013

Rooms-katholieken en lutheranen zijn weer dichter bij elkaar gekomen. Op 17 juni 2013 presenteerde de Internationale Commissie voor eenheid van lutheranen en rooms-katholieken een document waarin de gezamenlijke verantwoordelijkheid voor de kerkscheuring in de zestiende eeuw wordt geanalyseerd. Ook dient het document als voorbereiding voor de herdenking van vijfhonderd jaar reformatie in 2017.

In 1517 begon Maarten Luther een discussie over misstanden in de rooms-katholieke kerk die ertoe leidde dat hij werd geëxcommuniceerd. Dit was h... Lees verder »


Antoine Bodar: Kerk en kunst van nature gehuwd

antoine-bodar-kerk-en-kunst-van-nature-gehuwd donderdag 13 juni 2013

De Faculteit Katholieke Theologie van de Universiteit van Tilburg is deels gevestigd in Utrecht, sinds kort naast het museum Catharijneconvent met zijn belangrijke verzameling kerkelijke kunst. Het was dan ook niet toevallig dat Antoine Bodar werd gevraagd de publiekslezing van de Faculteit Katholieke Theologie van de Universiteit van Tilburg te verzorgen met als thema de relatie kunst en religie. Dat gebeurde in de Utrechtse kathedraal.

Hoe schoner de aardse liturgie, hoe dichter bij de hemelse, aldus Bodar. Liturgie kan niet zonder s... Lees verder »


Nieuw licht op de brieven van Paulus

nieuw-licht-op-de-brieven-van-paulus dinsdag 11 juni 2013

Zijn de Brieven van de apostel Paulus wel allemaal door hem geschreven? Het antwoord is ‘nee’, maar over de vraag welke precies van zijn hand zijn, bestaat al lang discussie. Het proefschrift waarop Myriam Klinker-De Klerck op 7 juni promoveerde aan de Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken in Kampen, is een bijdrage in deze discussie.

Bovendien vroeg zij zich af welke bedoeling Paulus had met zijn brieven. Formuleerde hij hierin de leer van de Kerk of waren het juist aanwijzingen hoe christenen zich in de heersende cult... Lees verder »


De actualiteit van 'Rerum Novarum'

de-actualiteit-van-rerum-novarum maandag 6 mei 2013

In Nederland is de traditie niet zo sterk, maar in Vlaanderen herdenkt de christelijke arbeidersbeweging jaarlijks met Hemelvaart de afkondiging van de encycliek ‘Rerum Novarum’ door paus Leo XIII in 1891. Deze encycliek legde de basis voor de sociale leer van de rooms-katholieke Kerk. Mark Van de Voorde schreef over de actualiteit van deze encycliek.

Lees de dossiers over

De katholie... Lees verder »


Proefschrift Willebrands alsnog gepubliceerd

proefschrift-willebrands-alsnog-gepubliceerd donderdag 25 april 2013

De Nederlandse kardinaal Jo Willebrands (1909–2006) was een sleutelfiguur in de oecumene en de interreligieuze dialoog. In 1960 werd hij secretaris en in 1969 hoofd van het Secretariaat voor de Eenheid van de Christenen, de huidige Pauselijke Raad ter Bevordering van de Eenheid van de Christenen.

In de jaren dertig studeerde hij aan het Angelicum, de universiteit van de Dominicanen in Rome. Hij werkte daar aan een dissertatie over kardinaal John Henri Newman. Geleidelijk aan kwam hij tot een interpr... Lees verder »


Luce bestuursacademie is gelanceerd

luce-bestuursacademie-is-gelanceerd vrijdag 30 november 2012

Het besturen van een parochie is geen sinecure, zeker niet wanneer parochiefusies en kerksluiting aan de orde komen. Bovendien moeten, ondanks die schaalvergroting,  steeds minder mensen steeds meer werk verrichten.

Om deze reden wil Luce kerkelijke bestuurders ondersteunen. Op 30 november gebeurde dat met een besturendag om kerkelijke bestuurders tools, tips & trics in handen te geven en doelgericht en optimistisch aan de nieuwe toekomst te laten beginnen.

De besturendag was geor... Lees verder »


Symposium Russische orthodoxie en oecumene

symposium-russische-orthodoxie-en-oecumene woensdag 28 november 2012

Hoe zien wij kerk-zijn, met name binnen de verhouding tussen Russisch-orthodox en rooms-katholiek? Over deze vraag boog men zich op 24 november 2012, in Kasteel Hernen in het gelijknamige plaatsje bij Wijchen onder de rook van Nijmegen. Daar vond het symposium ‘Wisselende perspectieven. Russische Orthodoxie, Rooms-Katholicisme en de Oecumene‘ plaats.

Lees het verslag

Lees het dossier Oecumene

Fo... Lees verder »


H. Nicolaas van Myra: een nog steeds erkende en actuele heilige

h-nicolaas-van-myra-een-nog-steeds-erkende-en-actuele-heilige vrijdag 23 november 2012

Het is kennelijk leuk om te melden dat de rooms-katholieke kerk Neerlands populairste heilige, ‘Sinterklaas’, van de heiligenkalender gehaald zou hebben (NRC, 17-11-2012). Maar waar is het niet. De Romeinse kalender vermeldt nog altijd zijn naamdag op 6 december en licht toe waarom hij wordt vereerd. Aan hem is volgens de Kerk, en volgens menig historicus, niets ‘ongeloofwaardigs’.

Ja, een eveneens populaire volksheilige als de legendarische Sint Christoffel die het Christuskind op zijn schouders torste, is van die kalender afgevoerd.... Lees verder »


Rooms- en oud-katholieken op weg naar verzoening

rooms-en-oud-katholieken-op-weg-naar-verzoening vrijdag 16 november 2012

Hoewel rooms-katholieken en oud-katholieken dezelfde kerkopvatting hebben, blijft het moeilijk om de laatste stappen op weg naar het herstel van de volledige kerkgemeenschap te zetten. Op 9 november 2012 vond een symposium plaats om de stand van zaken te bekijken. Een kort verslag en enkele teksten zijn inmiddels gepubliceerd op de site van de Katholieke Vereniging voor Oecumene. Onder meer met een gesprek tussen een katholieke en een oud-katholieke bisschop en twee broers uit beide kerken. En een beschouwing over een kleine teen in de verdr... Lees verder »


50 jaar joods-katholieke betrekkingen

50-jaar-joods-katholieke-betrekkingen donderdag 15 november 2012

Het Tweede Vaticaans Concilie betekende het begin van de toenadering tussen katholieken en joden. Rabbijn David Rosen belichtte deze relatie tijdens een conferentie georganiseerd door de Sant Egidio-gemeenschap in Antwerpen op 11 november 2012. Hij gaat hierin onder meer in op het belang van het concilie en de bijzondere relatie van paus Johannes XXIII met het joodse volk.

Naar de video

Lucepedia-dossiers:

Het Tweede Vaticaans Concilie

Lees verder »


De lachende paus: de mythes ontkracht

de-lachende-paus-de-mythes-ontkracht woensdag 14 november 2012

Johannes Paulus I kon tijdens zijn korte pontificaat, van 26 augustus tot 28 september 1978 weinig uitrichten. Hij was een zwak bestuurder die de druk van de Vaticaanse bureaucratie niet aankon. Toch koesterde hij plannen voor een radicale vernieuwing van de rooms-katholieke Kerk: reden waarom hij werd vermoord.

Dat zijn de mythes die nog steeds de ronde doen over Johannes Paulus I. De Amerikaanse journalist en Vaticaan-kenner John L. Allen zet ze op een rijtje en verwijst ze alle vier naar het rijk der fabelen.

Lees verder »


Rooms- en oud-katholiek

rooms-en-oud-katholiek maandag 12 november 2012

Sinds 1966 zijn de rooms-katholieke en de oud-katholieke kerk met elkaar in gesprek. Dit leidde in 2009 tot een rapport dat de basis moet vormen voor een verdere toenadering tussen de twee kerken. Deze toenadering kwam tot uiting in een bijeenkomst die op 9 november in Utrecht plaatsvond. De oud-katholieke aartsbisschop Joris Vercammen van Utrecht en bisschop Hans van den Hende van Rotterdam behoorden tot de deelnemers.

Het motto van de bijeen... Lees verder »


Nostra maxima culpa?

nostra-maxima-culpa woensdag 31 oktober 2012

Op 31 oktober 1517 zou Luther zijn 95 stellingen aan de deur van de slotkapel in Wittenberg hebben gespijkerd en hiermee het startsein hebben gegeven voor de reformatie. Het wordt betwijfeld of dit werkelijk is gebeurd, maar het wordt jaarlijks herdacht als Hervormingsdag. In 2017 zal een grote herdenking plaatsvinden.

Hendro Munsterman, katholiek theoloog en werkzaam aan het Centre Théologique de Meylan-Grenoble, kijkt alvast vooruit en pleit voor een ‘nostra maxima culpa’ van reformatorische é... Lees verder »


Peerke Donders en de slavernij

peerke-donders-en-de-slavernij zaterdag 27 oktober 2012

In 2013 wordt herdacht dat 150 jaar geleden in Suriname de slavernij werd afgeschaft. In dit kader is er van 27 oktober 2012 tot en met 20 oktober 2013 in het Peerke Donders Paviljoen in Tilburg de tentoonstelling ‘Zielenzorg & zielenmoord – Peerke Donders en de slavernij’ te zien.

Meer over de tentoonstelling

Het Lucepedia-dossier over Petrus Donders

... Lees verder »

Johannes XXIII en de Cuba-crisis

johannes-xxiii-en-de-cuba-crisis vrijdag 26 oktober 2012

Het is vijftig jaar geleden dat de Cuba-crisis uitbrak. De Verenigde Staten en de Sovjet-Unie brachten de wereld op de rand van een nucleaire oorlog. In die tijd deed paus Johannes XXIII een oproep om in het belang van de mensheid de vrede te bewaren. Radio Vaticana vroeg kerkhistoricus Norman Tanner s.j. naar de rol die de paus speelde in het bezweren van de crisis.

Naar het interview

... Lees verder »

Twee Kerkleraren

twee-kerkleraren zondag 7 oktober 2012

Op 7 oktober 2012 proclameerde paus Benedictus XVI Hildegard van Bingen en Johannes van Ávila tot Kerkleraren. Over Hildegard was al een dossier te vinden op Lucepedia. Nu ook over Johannes van Ávila.

... Lees verder »

Twee meningen over Vaticanum II

twee-meningen-over-vaticanum-ii donderdag 27 september 2012

Het Tweede Vaticaans Concilie geeft al vijftig jaar aanleiding tot discussie. Daarom is het niet verwonderlijk dat de vijftigste verjaardag van deze kerkvergadering deze discussies nog eens oprakelt.

Dezer dagen verschenen twee totaal verschillende opiniestukken over het concilie. In het tijdschrift Volzin schreef de Leuvense kerkjurist en Bekende Vlaming Rik Torfs een artikel onder de dramatische titel Lees verder »


Het boek Job

het-boek-job zaterdag 22 september 2012 Het Bijbelboek Job is een van de meest interessante en indrukwekkende Bijbelboeken van het Oude Testament. Het verhaalt over Job, een trouwe dienaar van God, die op voorspraak van de Satan op de proef wordt gesteld. Ondanks de rampspoed die hem treft  weigert Job om God te vervloeken. Het centrale deel van de vertelling bestaat uit de gesprekken die Job voert met een viertal vrienden die gekomen zijn om Job te steunen. Het verhaal is opgebouwd uit een prozaïsche raamvertelling die een poëtische kern omsluit. Centrale thema van het Bijbelbo... Lees verder »

Willibrord en Nederland

willibrord-en-nederland vrijdag 14 september 2012

Afgelopen zondag trok de Willibrordprocessie weer door Utrecht. Wie was Willibrord en wat heeft hij voor Nederland betekend? Heeft hij werkelijk in zijn eentje het hele land gekerstend? Lees erover in zijn dossier op Lucepedia

... Lees verder »

Caritas is terug

caritas-is-terug zaterdag 8 september 2012

‘Caritas’ is terug van weggeweest. De laatste decennia was het vervangen door ‘diaconie’, maar nu vinden we het onder meer terug als titel van een boek dat op woensdag 17 oktober 2012 verschijnt: Caritas. Naastenliefde en liefdadigheid in de diaconia van de kerk. Auteur is Erik Sengers, stafmedewerker Dienst Diocesane Caritas van het bisdom Haarlem-Amsterdam. Tot 20 oktober is het boek met korting te verkrijgen bij uitgever, boekhandel en auteur.

Lees verder »


Middeleeuwen geen tijd van heksenvervolgingen

middeleeuwen-geen-tijd-van-heksenvervolgingen zaterdag 1 september 2012

Heksenjacht is een fenomeen dat veel vaker in de moderne tijd dan in de Middeleeuwen voorkwam. Dit blijkt uit wetenschappelijk onderzoek naar heksenvervolgingen in Europa. Tussen 1580 en 1630 werden de meeste heksen veroordeeld en gedood, zowel door katholieken als door protestanten. Het Lucepedia-dossier ‘Heksenvervolging’ geeft de huidige stand van het wetenschappelijk onderzoek over dit onderwerp weer.

... Lees verder »

Johannes Paulus I honderd jaar geleden geboren

johannes-paulus-i-honderd-jaar-geleden-geboren maandag 27 augustus 2012

Dit jaar is het een eeuw geleden dat Albino Luciani werd geboren. Op 26 augustus 1978 werd hij gekozen tot paus en nam de naam ‘Johannes Paulus I’ aan. Al na 33 dagen stierf hij aan een hartaanval.

Ondanks zijn korte pontificaat blijft hij in de belangstelling staan, vooral in Italië. Dit jaar verscheen een biografie en de Italiaanse televisie wijdde op 17 augustus 2012 Lees verder »


Peerke Donders, zijn leven, zijn brieven

peerke-donders-zijn-leven-zijn-brieven woensdag 22 augustus 2012

Op 22 en 29 augustus 17.05 uur zendt de RKK opnieuw de documentaire uit die in 2009 werd vervaardigd over de zalige Petrus ‘Peerke’ Donders. Aan de hand van zijn brieven wordt het leven geschetst van deze Tilburgse missionaris die in Suriname zijn leven wijdde aan de hulp aan melaatsen. Meer informat... Lees verder »


Een stap naar Europese oecumene

een-stap-naar-europese-oecumene zaterdag 18 augustus 2012

Het dagblad Trouw wijdde een kritisch commentaar aan de verklaring van patriarch Kirill van de Russisch-orthodoxe kerk en de katholieke Poolse bisschoppen aflegden tijdens het bezoek van de patriarch aan Polen dat op 16 augustus 2012 begon. In de verklaring wordt opgeroepen tot verzoening tussen de beide landen.

De patriarch veroordeelt echter ook het West-Euro... Lees verder »


De visioenen van Vaticanum II

de-visioenen-van-vaticanum-ii donderdag 9 augustus 2012

Niet de teksten van het Tweede Vaticaans Concilie maar de visioenen die paus Johannes XXIII en de bisschoppen begeesterden zijn het onderwerp van een symposium dat op zaterdag 6 oktober in De Nieuwe Liefde in Amsterdam wordt gehouden. In inleidingen van onder anderen Huub Oosterhouis, Marjet Derks en Dick Schoon, interviews en gesprekken wordt teruggekeken op het concilie en de diepgaande veranderingen die het teweeg heeft gebracht en wordt vooruitgekeken naar de toekomst van de visionaire gedachten van het concilie. Meer informatie is te vi... Lees verder »


Symposium Tweede Vaticaans Concilie

symposium-tweede-vaticaans-concilie woensdag 8 augustus 2012

De Nederlandse bisschoppenconferentie organiseert op 12 oktober een symposium over het Tweede Vaticaans Concilie. Vier sprekers zullen de constituties van het concilie bespreken en ingaan op de manier waarop deze in onze tijd verstaan worden. Het symposium vindt plaats in de Nicolaïkerk in Utrecht. Meer informatie is te vinden op de site van de Rooms-Katholieke Kerk in Nederland.

... Lees verder »

De Borgia's

de-borgias vrijdag 27 juli 2012

De eerste serie ’De Borgias‘ is in de zomer van 2012 voor het eerst op de Nederlandse televisie te zien, maar inmiddels is de derde serie al gereed. De familie en vooral Rodrigo, paus Alexander VI, leverde voldoende stof op voor meerdere seizoenen tv.

Als bij het begin van de eerste aflevering belooft de soundtrack weinig goeds als het gaat om de historische betrouwbaarheid. Bij de kroning van de paus klinkt ’Zadoc the priest‘ van Händel: muziek die meer dan twee eeuwen later pas zou worden gecomponeerd.

Was Alexander VI echt de ... Lees verder »


Oecumene: nieuwe ontwikkelingen

oecumene-nieuwe-ontwikkelingen zaterdag 21 juli 2012

Eind augustus zal de Wereldraad van Kerken een nieuw document presenteren over de verschillende opvattingen van het begrip ‘kerk’. Het document laat zien hoe ver de verschillende kerken elkaar op dit punt genaderd zijn. De Wereldraad spreekt in dit verband over een nieuwe mijlpaal in de oecumene.

De rooms-katholieke Kerk maakt geen deel uit van de Wereldraad van Kerken, maar ook van deze kant zijn binnenkort oecumenische initiatieven te verwachten. Als paus Benedictus XVI op 14 septembe... Lees verder »


Protestants hoogleraar: keer terug naar Rome

protestants-hoogleraar-keer-terug-naar-rome dinsdag 17 juli 2012

“Ik zou blij zijn als de PKN (Protestantse Kerk in Nederland) nog vandaag besluit zich te scharen onder het gezag van Rome,” aldus prof. dr. Bram van de Beek, protestants theoloog en emeritus hoogleraar aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Hij kwam tot die uitspraak naar aanleiding van zijn recente boek ‘Lichaam en geest van Christus’ dat gaat over de kerk als enige plaats waar God te vinden is.

De kerk is het Lichaam van Christus; hoe kan dat lichaam verdeeld worden over verschillende kerken, zo vraagt Van de Beek zich af. Hij tre... Lees verder »


Luce zet duizenden video's online

luce-zet-duizenden-videos-online donderdag 12 juli 2012 Luce zet duizenden video's online

Duizenden historische filmopnames zijn nu dankzij Luce toegankelijk via YouTube. De eerlijkheid gebiedt te vermelden dat het hier niet gaat om het Centrum voor Religieuze Communicatie van de Universiteit van Tilburg, maar om het gelijknamige archief van het Instituto Luce Cinecittà in Rome.

Het archief bevat reportages voor het Italiaanse bioscoopjournaal en uiteraard komt de paus daar regelmatig in voor. De eerste is Leo XIII. Hij is de eerste paus die op film werd ... Lees verder »


Jad Vasjem past tekst over paus aan

jad-vasjem-past-tekst-over-paus-aan vrijdag 6 juli 2012

Sinds 1 juli is er in het Jad Vasjem-museum in Jeruzalem een nieuwe tekst te lezen over de houding van de rooms-katholieke Kerk tegenover de holocaust. De vorige versie wees erop dat paus Pius XII niet had geprotesteerd tegen de vervolging van de joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. In de nieuwe tekst wordt melding gemaakt van het argument dat de paus zich niet openlijk uitsprak omdat dit represailles tegen de Kerk zou hebben uitgelokt. Ook zou hulp... Lees verder »


Vaticaans archief 1922-1939: de eerste onderzoeksresultaten

vaticaans-archief-1922-1939-de-eerste-onderzoeksresultaten zaterdag 30 juni 2012

In 2006 gingen de Vaticaanse archieven open die betrekking hadden op het pontificaat van Pius XI (1922–1939). De kilometers archiefstukken zijn nog lang niet uitputtend onderzocht, maar de eerste resultaten zijn er.

In 2007 publiceerde Emma Fattorini een eerste studie die in Italië veel aandacht kreeg. Vorig jaar verscheen de Engelse vertaling.

Een tweede onderzoeker die zich mede op deze archieven baseerde is Hubert Wolf. Lees verder »


Meest spraakmakende theoloog aller tijden?

meest-spraakmakende-theoloog-aller-tijden vrijdag 22 juni 2012

Met alle respect voor Erik Borgman en Frank Bosman: als we een meest spraakmakende theoloog aller tijden zouden moeten kiezen, gooit Augustinus van Hippo de hoogste ogen. Hij is dan wel nooit verbonden geweest aan een universiteit, zijn invloed als theoloog is er niet minder om. Lees zijn dossiers op Lucepedia en bekijk ook eens de dossiers van andere toptheologen

... Lees verder »

Dagboek van het concilie

dagboek-van-het-concilie dinsdag 19 juni 2012 Dagboek van het Concilie

Yves Congar was een van de belangrijkste theologen tijdens het Tweede Vaticaans Concilie, vooral op het gebied van de oecumene. Eerder was hij door Rome op een zijspoor gezet vanwege zijn opvattingen, maar het concilie betekende voor hem een rehabilitatie.

Tijdens het concilie hield hij een dagboek bij dat in 2000 openbaar werd gemaakt. De uitgave verscheen in het Frans en dat is er ... Lees verder »


De martelaren van Gorcum

de-martelaren-van-gorcum vrijdag 8 juni 2012

De moord, in 1572 op negentien geestelijken uit Gorinchem was ‘wereldnieuws’. Na de verovering van de stad door de opstandelingen tegen Spanje, waren zij gevangen genomen, gemarteld en uiteindelijk in een schuur bij Brielle opgehangen. De plaats van de moordpartij is nu een bedevaartsoord.

Het Gorcums museum wijdt vanaf 9 juni 2012 een tentoonstelling aan de Martelaren van Gorcum, die in 1867 heilig werden verklaard. Lees meer over de tentoonstelling Lees verder »


Kerken erkennen elkaars doop

kerken-erkennen-elkaars-doop vrijdag 25 mei 2012

Op 29 mei 2012 ondertekenden negen kerken een verklaring waarin ze elkaars doop erkennen. Dit gebeurt in de Genadekapel in Heiloo op het bedevaartsoord van Onze Lieve Vrouw ter Nood. Het gaat om de rooms-katholieke en de protestantse kerk in Nederland, de Anglicaanse, de Molukse Evangelische, de Oud-katholieke en de Syrisch-Orthodoxe kerk, de Bond van Vrije Evangelische Gemeenten, de Evangelische Broedergemeente en de Remonstrantse Broederschap. De keuze voor Heiloo is ingegeven door het verhaal dat de H. Willibrord in Heiloo heeft gedoop... Lees verder »


Hildegard von Bingen wordt kerklerares

hildegard-von-bingen-wordt-kerklerares woensdag 16 mei 2012 De middeleeuwse theoloog en mystica Hildegard van Bingen (1098-1179) wordt volgens vaticaanse bronnen dit jaar door paus Benedictus XVI uitgeroepen tot Kerklerares. 
De middeleeuwse mystica zou daarmee na Teresa van Avila, Catharina van Siena en Theresia van Lisieux de vierde vrouw zijn die de eretitel krijgt. In totaal kent de katholieke Kerk momenteel 33 Kerkleraren.  De titel is weggelegd voor heiligen die door hun leven en geschriften een bijzondere bijdrage hebben geleverd aan de katholieke l... Lees verder »

50 jaar Vrede op Aarde

50-jaar-vrede-op-aarde vrijdag 27 april 2012

Op 27 april 2012 begon in Rome de plenaire assemblee van de Pauselijke Academie voor Sociale Wetenschappen die aandacht besteedt aan de vijftigste verjaardag van de encycliek ‘Pacem in Terris’ (Vrede op aarde). Deze encycliek van paus Johannes XXIII was een pleidooi voor wereldvrede en ontwapening. De paus had in oktober 1962 bemiddeld tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie toen een nucleair conflict over de plaatsing van raketten op Cuba dreigde.

De encycliek is een belangrijk document voor de Lees verder »


Hemel en hel springlevend

hemel-en-hel-springlevend dinsdag 10 april 2012 Het net verschenen boek Hemel en hel bundelt bijdragen over de verbeelding van hemel en hel in het Westers christendom. Frank G. Bosman (TST) verzorgde de eindredactie.
Wat gebeurt er als we sterven? Houdt alles op te bestaan of moeten we ons melden voor een hemels gericht? Worden onze tekorten ons aangerekend of gaat iedereen sowieso naar de hemel? En die hemel en hel, hoe zien die er eigenlijk uit? Wolken, engelen en harpjes tegenover zwavel, vuur en duiveltjes, zoals een klassiek be... Lees verder »

Wie was Simon van Cyrene?

wie-was-simon-van-cyrene vrijdag 6 april 2012 Wie was Simon van Cyrene?

Niet meer dan één vers is er in de Bijbel gewijd aan Simon van Cyrene. Hij hielp Jezus zijn kruis dragen. Nauwkeurige lezing van de schrift geeft Simon een gezicht. Lees het artikel uit het tijdschrift Interpretatie in Lucepedia

Afbeelding: Duccio de Buoninsegna, altaarretabel uit de Dom van Siena. Lees verder »


Symposium Van Harem tot Fitna

symposium-van-harem-tot-fitna dinsdag 27 maart 2012

De beeldvorming in Nederland van de islam is het onderwerp van een symposium dat op 4 april 2012 werd gehouden aan de Universiteit van Tilburg in het Esplanadegebouw. Prof. Marcel Poorthuis, hoogleraar interreligieuze dialoog van de Faculteit voor Katholieke Theologie, prof. Paul Scheffer, bijzonder hoogleraar bij de Tilburgse School of Humanities en Lees verder »


Oecumene: Bundel de krachten

oecumene-bundel-de-krachten donderdag 22 maart 2012

Op donderdag 22 maart 2012 startte de Raad van Kerken de campagne ‘Bundel de krachten in een convenant’. Dit gebeurde met een bijeenkomst in de Johanneskerk in Amersfoort.

In zo’n convenant kunnen plaatselijke gemeentes en parochies vastleggen wat ze hebben gedaan en in de toekomst gaan doen op oecumenisch gebied. Een bijbehorende checklist is hiervoor een hulpmiddel. Tijdens de bijeenkomst gaf prof. dr. Eric Borgman commentaar op dit initiatief.

... Lees verder »


Het concilie opnieuw vertaald

het-concilie-opnieuw-vertaald maandag 19 maart 2012

Prof. dr. Henk Witte, hoogleraar en hoofddocent systematische theologie aan de Faculteit voor Katholieke Theologie was op zondag 18 maart 2012 te gast in het tv-programma ‘Geloofsgesprek’. Hierin vertelde hij over het belang van de veranderingen die het Tweede Vaticaans Concilie had teweeggebracht. Aanleiding is zijn werk aan een nieuwe Nederlandse vertaling van de conciliedocumenten. Het concilie, dat de rooms-katholieke Kerk bij de tijd moest brengen, is na vijftig jaar toe aan een vertaling die voor de lezer van nu begrijpelijk is. Lees verder »


Kist Thomas a Kempis weer gesloten

kist-thomas-a-kempis-weer-gesloten vrijdag 24 februari 2012

Vanaf 24 februari 2012 rust Thomas a Kempis weer in zijn doodkist in de Onze-Lieve-Vrouwebasiliek in Zwolle. Zijn stoffelijke resten waren in mei 2011 uit de kist gehaald voor forensisch onderzoek en om zijn gezicht te kunnen reconstrueren. Er bleek hiervoor echter te weinig te zijn overgebleven van de schedel.

Op 24 februari verzegelt hulpbisschop Herman Woorts van Utrecht de kist van deze man die de auteur was van ‘Over de navolging van Christus’. Dit boek is duizenden keren herdrukt en in bijna honderd talen vertaald. Lees meer o... Lees verder »


Jan de Jong, als eerste aartsbisschop van Utrecht en kardinaal

jan-de-jong-als-eerste-aartsbisschop-van-utrecht-en-kardinaal vrijdag 17 februari 2012

Vanaf 18 februari 2012 is aartsbisschop Wim Eijk de achtste Nederlander die ooit tot kardinaal is gecreëerd. Pas sinds 1946 is het gebruikelijk dat de aarsbisschop van Utrecht kardinaal wordt. In dat jaar viel die eer te beurt aan aartsbisschop Jan de Jong. Het was een eer omdat algemeen werd aangenomen dat de paus deze stap had genomen vanwege de onverzettelijke houding die De Jong had aangenomen tegen het nationaal-socialisme en de jodenvervolging. Er zijn sterke aanwijzingen dat hij als enige aartsbisschop er bij pa... Lees verder »


Oecumene: Oude Testament als blinde vlek

oecumene-oude-testament-als-blinde-vlek woensdag 15 februari 2012

In de oecumene zou meer aandacht besteed kunnen worden aan het Oude Testament. Dat stelt Klaas van der Kamp, algemeen secretaris voor de Raad van Kerken in Nederland. Tot nu toe lag de nadruk te veel op het Nieuwe Testament. Door ook het jodendom recht te doen, zullen de mogelijkheden voor het interreligieuze gesprek toenemen, aldus Van der Kamp.

Lees het artikel in het dossier oecumene.

... Lees verder »

Oecumene: patriarch Moskou sluit ontmoeting met paus nog uit

oecumene-patriarch-moskou-sluit-ontmoeting-met-paus-nog-uit dinsdag 31 januari 2012 De oosters-orthodoxe patriarch van Moskou, Kirill, zal voorlopig geen ontmoeting hebben met paus Benedictus XVI. Hij zei dat in een interview met een Servisch dagblad. Een dergelijke ontmoeting van de paus met de patriarch van Moskou zou de eerste zijn sinds het schisma van 1054 waarbij de oosters-orthodoxe en de rooms-katholieke kerk gescheiden werden. In 1964 was er al wel een ontmoeting tussen paus Paulus VI en patriarch Athenagoras van Constantinopel.

De grote hindernis in de relatie tussen Rome en Moskou is het vraagstuk van de k... Lees verder »

De preken van Augustinus

de-preken-van-augustinus vrijdag 27 januari 2012 In 1995 werd de integrale tekst van een verloren gewaande preek van Augustinus ontdekt. Eind 2011 verscheen de Nederlandse vertaling in het Reformatorisch Dagblad.

Naar aanleiding hiervan organiseerde Luce op 27 januari 2012 een studiemiddag. Lees alles over Augustinus en over zijn preken in de diverse dossiers op Lucepedia die aan hem zijn gewijd.
... Lees verder »

Perspectief voor oecumene

perspectief-voor-oecumene vrijdag 23 december 2011 Ga aan de slag met oecumene. Dat is de boodschap die diaken Rob van Uden de lezers van het jongste nummer van het Oecumenisch Theologisch Tijdschrift Perspectief meegeeft. Zijn bijdrage gaat in tegen de heersende opvatting dat er een oecumenische winter is ingetreden die vruchtbare initiatieven de kop indrukt. Het is een praktische handleiding voor iedereen die de oecumene in de praktijk wil brengen.

In hetzelfde tijdschrift onde... Lees verder »

Sinterklaas versus de Kerstman

sinterklaas-versus-de-kerstman donderdag 24 november 2011 In Noord-Amerika vindt vanaf de negentiende eeuw een verschuiving plaats van 5/6 december naar het kerstfeest, terwijl de gebruiken verder geseculariseerd worden. Het Engelse ‘Santa Claus’ is afgeleid van het Nederlandse Sinterklaas. En zo is ‘de Kerstman’, die wij uit Amerika lijken te hebben geïmporteerd, in feite niemand anders dan Sinterklaas, die een gedaanteverwisseling heeft ondergaan. Afgelopen weken werd in de Nederlandse dagbladen een vreemde discussie uitgevochten. Is Sinterklaas met zijn zwarte pieten niet puur racisme? Aanleiding ... Lees verder »

27 oktober: Johannes Paulus II en Assisi

27-oktober-johannes-paulus-ii-en-assisi donderdag 27 oktober 2011

In 1986 nam Johannes Paulus II het initiatief tot een interreligieuze gebedsdienst voor de vrede die werd gehouden in Assisi, de geboorteplaats van de H. Franciscus. De plaats was niet willekeurig gekozen: Franciscus was in 1219 in het spoor van de kruisvaarder naar het Midden-Oosten gegaan, om te proberen de leiders van de moslims tot het christendom te bekeren en zo een einde te maken aan de oorlog. Hij sprak met de sultan van de Egyptische stad Damiate, die op dat moment door de kruisvaarders werd belegerd. D... Lees verder »


Het duivelsdossier

het-duivelsdossier maandag 17 oktober 2011 Als er één persoon uit de hele geschiedenis van het christendom is die tot de verbeelding spreekt, dan is het de duivel wel. Als hoogmoedige Morgenster uit de hemel gevallen, komt hij al millennialang in opstand tegen de almachtige God. Satan is de intrigerende tegenstander, de fascinerende tester en aanklager van mensen. Hem zijn talloze namen en gedaanten toegedicht. Het is niet vreemd dat de duivel vaak in allerlei kunstvormen opduikt. Onder andere als mythische figuur in de muziek van Bob Dylan en in de wereldliteratuur: Faust, Paradise Lo... Lees verder »

4 oktober: Werelddierendag en Sint Franciscus

4-oktober-werelddierendag-en-sint-franciscus dinsdag 4 oktober 2011

4 Oktober: Werelddierendag. De rooms-katholieke Kerk viert dan het feest van de H. Franciscus van Assisi. Het is niet toevallig dat deze twee dagen samenvallen. In zijn Zonnelied prees hij alle schepselen en tijdens zijn leven zou hij voor de dieren hebben gepreekt. Lees meer over Sint Franciscus...

... Lees verder »

Luther en de paus

luther-en-de-paus donderdag 22 september 2011 Tijdens het bezoek dat paus Benedictus XVI van 22 tot en met 25 september 2011 aan Duitsland brengt, zal hij op vrijdag een ontmoeting hebben met de leiding van de Evangelische Kerk in Duitsland (EKD). De EKD is een unie van protestantse kerken in Duitsland, waarvan ook de lutherse kerken deel uitmaken. De ontmoeting vindt plaats in het klooster waar Maarten Luther als augustijner monnik verbleef.

Een van de voorgangers van Benedictus excommuniceerde Luther in 1521 vanwege diens kritiek op de rooms-katholieke Kerk. Pas de laatste jaren i... Lees verder »

Geert Groote Huis Deventer krijgt gestalte

geert-groote-huis-deventer-krijgt-gestalte vrijdag 2 september 2011 Na ruim 6 eeuwen krijgt theoloog Geert Groote (1340 - 1384) weer een eigen plek in zijn geboortestad Deventer. Donderdag legden de Vrienden van Geert Groote de officiële eerste steen van het Geert Groote Huis, dat volgend jaar de deuren moet openen. Het Geert Groote Huis komt te staan op het Lamme van Dieseplein, de plek waar de grondlegger van de moderne devotie in de 14e eeuw zijn woon- en zorggemeenschap stichtte.
Het Geert Groote Huis wordt een nationaal informatiecentrum over de denker en de moderne devotie, aldus de gemeente. Geer... Lees verder »

Ritueel slachten vs. Godsdienstvrijheid?

ritueel-slachten-vs-godsdienstvrijheid donderdag 18 augustus 2011

In juni van dit jaar nam de Tweede Kamer een motie aan waarin onverdoofd slachten werd verboden. Hoewel niet zo geformuleerd richt deze bepaling zich op bepaalde (orthodoxe) groepen uit joodse en islamitische hoek die uit religieuze overwegingen dieren onverdoofd slachten. De discussie binnen en buiten de Tweede Kamer ging dan ook over dierenwelzijn, een al dan niet betuttelende overheid, maar vooral ook over de Vrijheid van Godsdienst en de grenzen ervan.
De Vrijheid van Godsdienst is de Nederlandse en Europese grondwet opgenomen en ... Lees verder »


Breivik en de vraag naar het Kwaad

breivik-en-de-vraag-naar-het-kwaad dinsdag 16 augustus 2011

De Noor Behring Breivik vermoorde op 22 juli op het eilandje Utøya tientallen jongeren op een jeugdkamp van de Arbeiderspartij. De media komen superlatieven te kort om deze moordenaar te typeren: het monster van Utøya is dan een van de vriendelijkste kwalificaties. De media gebruiken deze kwalificaties om lucht te geven aan het gevoel dat onder de bevolking leeft, maar ook om hun eigen onbegrip voor zulk afgrondelijk kwaad in woorden om te zetten. Wie heeft immers woorden om dit soort gruweldaden te beschrijven? Sinds de moorden buitele... Lees verder »


Nederlandse paus, uniek!

nederlandse-paus-uniek maandag 6 juni 2011

Over de Utrechtenaar Adrianus Florisz, van 1522 tot 1523 paus Adrianus VI, is ondanks zijn korte pontificaat door de eeuwen heen veel geschreven. Michiel Verweij vat deze literatuur samen in een korte biografische schets waarin niet alleen Adrianus als paus wordt beschreven. Verweij deed zelf uitgebreid onderzoek naar met name de contacten die Adrianus onderhield met Erasmus.

Het grootste deel van zijn leven was Adrianus hoogleraar in de theologie aan de universiteit in Leuven. Hij behoorde tot de voornaamste theologen van zijn tijd. O... Lees verder »


Vervalst testament?

vervalst-testament vrijdag 20 mei 2011

De brieven van Paulus zijn niet allemaal door Paulus geschreven en de brieven van Petrus zijn helemaal niet van de hand van Petrus. Het zijn conclusies die theologen al lang geleden hebben getrokken, maar die nu als nieuw worden gepresenteerd. Dat gebeurt in een boek van de Amerikaanse hoogleraar Bart Ehrman. Nu.nl berichtte erover op gezag van Discovery News. D... Lees verder »


Congres: Mystagogie van de kerkvaders

congres-mystagogie-van-de-kerkvaders maandag 16 mei 2011

Lucepedia: de kerkvaders

Van 18 tot en met 20 mei organiseert het Centrum voor Patristisch Onderzoek (CPO) het congres ‘Mystagogie van de kerkvaders’. In het CPO werken de Universiteit van Tilburg en de Vrije Universiteit Amsterdam samen op het gebied van het onderzoek naar de kerkvaders of ‘patristiek’ zoals dit vakgebied wordt genoemd.

Wie zijn die kerkvaders? Het... Lees verder »


Nieuw: Johannes Paulus II

nieuw-johannes-paulus-ii maandag 18 april 2011

Paus Johannes Paulus II staat volop in de belangstelling naar aanleiding van zijn zaligverklaring die op 1 mei in Rome zal plaatsvinden. Lucepedia draagt hieraan bij door te wijzen op drie aspecten uit het leven en werken van deze paus die in de publiciteit over het algemeen weinig aandacht krijgen, maar die wel van grote betekenis zijn. 
Allereerst zijn visie op de mens: een positieve visie die uitgaat van de vrijheid van de mens om zelf keuzes te maken. 
Ten tweede zijn relatie met de joden. De relatie van de rooms-... Lees verder »


Nieuw: 2e Vaticaans Concilie

nieuw-2e-vaticaans-concilie donderdag 14 april 2011 Het Tweede Vaticaans Concilie werd gehouden van 11 oktober 1962 tot 8 december 1965. Het bestond uit vier zittingen die telkens in het najaar werden gehouden en waaraan meer dan 2500 bisschoppen uit de hele wereld deelnamen. Ze werden bijgestaan door een groot aantal adviseurs, onder wie veel vooraanstaande theologen. Deze kerkvergadering was een van de grote ‘oecumenische’ concilies van de rooms-katholieke Kerk. ‘Oecumenisch’ heeft hier de betekenis van ‘de hele aarde omvattend’: deelnemers waren bisschoppen uit de hele wereld.

Op 25 janu... Lees verder »

Roosendaalse schoolkinderen studeren op Johannes Passion

roosendaalse-schoolkinderen-studeren-op-johannes-passion woensdag 30 maart 2011 Het RKK-programma Katholiek Nederland TV start morgen een nieuwe docu-serie. In vier afleveringen worden twee Roosendaalse kinderen gevolgd die met hun medescholieren proberen partijen van deJohannes Passionvan Johann Sebastian Bach in te studeren. Verscheidene culturele organisaties in Roosendaal (N.-Br.) namen het initiatief voor het grootschal... Lees verder »

Oproep: onbekende foto's pastoraal concilie

oproep-onbekende-fotos-pastoraal-concilie woensdag 9 maart 2011

Aan het dossier ‘Pastoraal Concilie’ in Lucepedia is een verwijzing toegevoegd naar de beeldbank van het Nationaal Archief. Hierin zijn meer dan honderd foto’s toegevoegd van het Pastoraal Concilie dat van 1966 tot 1970 in Noordwijkerhout werd gehouden. De foto’s zijn afkomstig van het persbureau Anefo en gedigitaliseerd door het Nationaal Archief. De foto’s documenteren een bewogen episode uit de geschi... Lees verder »


Nieuw: dossier 'Intelligent Design'

nieuw-dossier-intelligent-design donderdag 3 maart 2011

De term ‘intelligent design’ staat voor de opvatting dat de complexiteit van bepaalde natuurlijke verschijnselen wetenschappelijk het beste te verklaren is door die te beschouwen als ‘intelligent ontworpen’, dat wil zeggen: bewust en met een bedoeling gepland. In haar hedendaagse vorm gaat de theorie terug tot de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw. Wat is de verhouding tussen creationisme, darwinisme en intelligent design, en wat zeggen de theologie en Rome hierover?

Theoloog Harm Goris: "... Lees verder »


Uitgelicht: doopsel

uitgelicht-doopsel woensdag 2 maart 2011 De vroege kerk kende niet het sacrament van de doop zoals de christelijke kerken die nu vieren. Wie christen wilde worden - vaak met gevaar voor eigen leven - moest eerst een christelijke initiatie volgen met onderricht over het christelijk geloof, de bijbel en de juiste christelijke levenshouding. Wie niet gedoopt was, mocht tijdens de eucharistieviering aanwezig zijn tot aan de preek. Daarna moesten ze naar een aparte ruimte voor onderricht. Wie dit 'traject' met goed gevolg had afgelegd, ontving op plechtige wijze in de paasnachtde christel... Lees verder »

Uitgelicht: wijdingen

uitgelicht-wijdingen maandag 21 februari 2011

Het sacrament van de wijding is een van de traditionele zeven sacramenten van de katholieke kerk. Vanaf de vroege Kerk werden mannen (en soms ook vrouwen) gewijd voor een bijzondere taak in de geloofsgemeenschap. Die traditie bestaat nu zo’n twee duizend jaar, zij het met een aantal grotere en kleinere veranderingen in de manier waarop tegen de wijding wordt aangekeken. De historische en theologische afstand tussen de oudtestamentische 'kohen', de nieuwtestamentische 'presbyter' en de hedendaagse ‘priester’ ... Lees verder »


Paus: 'Johannes van het Kruis wijst weg naar volle geestelijke wasdom'

paus-johannes-van-het-kruis-wijst-weg-naar-volle-geestelijke-wasdom woensdag 16 februari 2011 "Menselijke inspanning kan slechte gewoontes enkel binnen de perken houden, maar niet uitroeien. Goddelijk ingrijpen is noodzakelijk om de mens te bevrijden van ongebreidelde gehechtheid aan materie." Dat zei paus Benedictus XVI woensdag tijdens de algemene audiëntie in de Paulus VI Hal in een beschouwing over leven en werk van de Spaanse heilige karmeliet Johannes van het Kruis (1542-1591). Deze mysticus werd in 1926 door Pius XI uitgeroepen tot kerkleraar. "Een vaak terugkerend onderwerp bij hem is de uitzuivering van de ziel, waardoor het m... Lees verder »

Nieuw: Lucebert

nieuw-lucebert maandag 7 februari 2011

De Vijftigers is een verzamelnaam voor een groep experimentele dichters, die onder de invloed van kunststromingen als Dada en het Surrealisme - uit de eerste decennia van de twintigste eeuw, een nieuwe dichttaal voorstonden. Primair, lichamelijk en authentiek. Lucebert is één van de bekendste namen uit deze stroming, naast Hans Andreus, Hugo Claus, Remco Campert en Simon Vinkenoog. Behalve dichter, was Lucebert ook schilder. Soms verbond hij het schilderen met het dichten. Zijn naïeve en primaire stijl sluit aan bij de CoB... Lees verder »


Uitgelicht: Kardinaal John Henry Newman

uitgelicht-kardinaal-john-henry-newman zondag 6 februari 2011 John Henry Newman studeerde theologie in Oxford waar hij later actief werd in de Oxford-movement, een beweging die de katholieke wortels van de anglicaanse kerk wilde versterken. Op 44-jarige leeftijd bekeerde deze Engelse theoloog en begaafde schrijver zich van het anglicanisme tot de rooms-katholieke Kerk. In 1879 werd hij door paus Leo XIII kardinaal gecreëerd. Hij koos als wapenspreuk Cor ad cor loquitur, Het hart spreekt tot het hart, en staat bekend om de vereniging van het intellectuele en het diep spirituele in zijn persoonlijkheid.... Lees verder »

Duitse theologen willen af van celibaat

duitse-theologen-willen-af-van-celibaat vrijdag 4 februari 2011

144 katholieke theologen uit Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk pleiten voor het afschaffen van het celibaat. In een verklaring vragen ze naast het toelaten van huwelijken ook om vrouwen toe te laten tot het priesterambt. De kerkleden zouden verder meer inspraak moeten krijgen: "Wat allen aangaat, moet door allen worden besloten", stellen ze, waarbij ze vooral de keuze van ambtsdragers helderder willen maken.   Lees verder: het dossier 'Celibaat' en de introductie over... Lees verder »


Benedictus XVI prijst Teresa van Avila

benedictus-xvi-prijst-teresa-van-avila woensdag 2 februari 2011

Paus Benedictus XVI sprak woensdag tijdens de algemene audiëntie in de Paulus VI Hal over de Spaanse karmelietes en kloosterhervormster Teresa van Avila (1515-1582). Dat meldt de persdienst van het Vaticaan. Verwijzend naar de spiritualiteit van de heilige, onderstreeptehijde grote waarde diezij hechtte aan "de evangelische deugden als het fundament van het christelijk leven". Hij merkte ook op dat zij sterke nadruk legde op "luisteren naar het Woord van God en op het belang van het gebed". In haar geschriften "leert ze de lezers bidden, en ... Lees verder »


Uitgelicht: boek Psalmen

uitgelicht-boek-psalmen woensdag 2 februari 2011

Het Bijbelboek Psalmen dankt zijn naam aan de Griekse vertaling van het Hebreeuwse woord ‘mizmoor’ dat zoveel betekent als ‘spreekgezang met snaarbegeleiding’. Dit werd in de Septuagint, de eerste Griekse vertaling van het Oude Testament (die overigens al voor de geboorte van Christus vervaardigd was), vertaald met het woord ‘psalmos’. Volgens de inleiding op het boek Psalmen in de Willibrordbijbel worden de psalmen in het Hebreeuws ‘tehillim’ genoemd, wat ‘lofliederen’ betekent. Da... Lees verder »


Uitgelicht: Thomas van Aquino

uitgelicht-thomas-van-aquino vrijdag 28 januari 2011 Op 28 januari is het de feestdag van een van de grootste theologen ooit: de H. Thomas van Aquino. Er is geen theoloog in de middeleeuwen die zo’n grote invloed op het denken in het westen heeft gehad als Thomas van Aquino. Zijn zogenaamde godsbewijzen zijn bekend geworden, evenals zijn uiteenzettingen over de natuurwet in verhouding tot de wet van God. Grote invloed heeft ook zijn uiteenzetting over het handelen van de mens gehad, bijvoorbeeld over de deugden en de ondeugden. In het spreken over Jezus Christus is Thomas de eerste die uitgebrei... Lees verder »

Uitgelicht: Hildegard von Bingen

uitgelicht-hildegard-von-bingen donderdag 27 januari 2011 Hildegard van Bingen dankt haar achternaam aan haar meest vruchtbare jaren in het door haar gestichte klooster op de Rupertsberg bij Bingen. Hier schreef zij onder meer twee beroemde visionaire theologische en twee geneeskundige werken en componeerde zij haar muziek. Ook voerde zij enkele van de meest uitgebreide correspondenties van de middeleeuwen, o.a. met paus Alexander III en keizer Frederik I. Al vanaf zeer jonge leeftijd had zij visioenen, die ze op latere leeftijd op ging schrijven. Ze leidde in haar leven twee kloosters en wordt besch... Lees verder »

Uitgelicht: Job en Gods weddenschap

uitgelicht-job-en-gods-weddenschap vrijdag 21 januari 2011 Het Bijbelboek Job is een van de meest interessante en indrukwekkende Bijbelboeken van het Oude Testament. Het verhaalt over Job, een trouwe dienaar van God, die op voorspraak van de Satan op de proef wordt gesteld. Ondanks de rampspoed die hem treft (zijn kinderen sterven wanneer het huis waarin zij bijeen zijn gekomen instort en zijn lichaam wordt bedekt met zweren) weigert Job om God te vervloeken. Het centrale deel van de vertelling bestaat uit de gesprekken die Job voert met een viertal vrienden die gekomen zijn om Job te steunen. Het ver... Lees verder »

'Patropedia': over de kerkvaders

patropedia-over-de-kerkvaders woensdag 19 januari 2011 De kerkvaders zijn belangrijke theologen uit het begin van de christelijke kerk. Theologen als Augustinus, Tertullianus en Origenes hebben een grote invloed gehad op de (theologische) ontwikkeling van de jonge kerk, en worden vaak tot op de dag van vandaag als gezaghebbende auteurs geciteerd. In Lucepedia hebben we deze patristische dossiers gebundeld in het thema 'Patropedia'.

Net als de andere dossiers in Lucepedia bevatten de p... Lees verder »


Uitgelicht: Tolkien, literatuur & theologie

uitgelicht-tolkien-literatuur-theologie donderdag 6 januari 2011 John Ronald Reuel Tolkien (1892-1973) was een Engelse schrijver, dichter, filoloog, hoogleraar, en niet te vergeten katholiek. Zijn meesterwerk, de trilogie In de Ban van de Ring (1954, 1955), maakt deel uit van de meest gelezen, bewonderde en bekroonde literatuur ter wereld. De veelvuldig oscar-winnende verfilming van regisseur Peter Jackson (2001-2003) heeft die populariteit enkel vergroot. Met de driedelige serie, De Reisgenoten, Lees verder »

Uitgelicht: Anna Katharina Emmerick, zieneres en mystica

uitgelicht-anna-katharina-emmerick-zieneres-en-mystica woensdag 5 januari 2011 Anna Katharina Emmerick (ook: Emmerich) was een Augustijner non die beroemd werd door haar stigmata en haar visioenen over Jezus, Maria en vele andere Bijbelse figuren. In 2004 raakte zij in de publiciteit toen bleek dat Mel Gibson zijn omstreden film The Passion of the Christ grotendeels had gebaseerd op haar gewelddadige en volgens velen antisemitische visioenen over het lijden van Christus, die in het begin van de negentiende eeuw werden opgetekend door de dichter Clemens Brentano. In oktober van datz... Lees verder »

Lucepedia op twitter

lucepedia-op-twitter dinsdag 4 januari 2011 Voortaan is Lucepedia ook te volgen via twitter. Elk blogbericht wordt automatisch doorgetwitterd. En als er een interessant item op Lucepedia wordt geplaatst, zullen we dat natuurlijk ook twitteren.   Wie zelf een twitteraccount heeft, wordt uitgenodigd ons te gaan 'volgen'. ... Lees verder »

Lucepedia is gelanceerd

1 zaterdag 1 januari 2011 Vanavond om 0:01 is het zo ver: niet alleen de start van het jaar 2011, maar tegelijkertijd ook de start van ons digitale project Lucepedia. Al meer dan een jaar geleden zijn we begonnen, maar nu zijn we zo ver dat we 'live' kunnen gaan. Lucepedia wil een plek op internet zijn waar wetenschappelijk verantwoorde informatie over kerk en theologie gevonden kan worden, maar dan wel zo geformuleerd dat je geen theologie gestudeerd hoeft te hebben om de informatie te snappen. We hebben opinie-artikelen, wetenschappelijke artikelen, websites, online ... Lees verder »